ئینتیمابوون چۆن و بۆ چى؟
8/19/2023 4:35:00 PM
ئەحمەد حەمە ساڵح
ئەگەرئینتیما
په‌یوه‌ستبوونێكی روحی‌و مه‌عنه‌ى،خێزان،کۆمەڵگا،نه‌ته‌وه‌ونیشتیمان بێت،بێشک به‌رهه‌می
،فراوانى بیر و هزر، هوشیاری فیكر و پێکەوەیى، ڕۆشنبیرى کۆمەڵایەتى،هه‌ڵوێستى‌نیشتیمانى
و تێڕامانى‌جیهانبینیه.
ئەگەرئینتیماى نیشتیمانش بەشداریى
هاوڵاتیان بێت لەبەڕووبەڕووبوونەوەی كێشەوقەیران و مەترسیەکان،ئەوە لەنەمانى کۆى
جیاوازیەکان،دەستەبەرکردنى خۆشگوزەرانیەکان،یەکترقبوڵکردن،چەسپاندنی چەمکى
هاوڵاتیبوون و پەروەردەیەکى سیاسى وکۆمەڵایەتی گشتکیرەوە،هەنگاوى بۆ دەنرێت، لە خێزان و ژینگه
وكۆمەڵگادا،لە ڕێی پەیوەندییە دروستەكۆمەڵایەتیەكان و دامەزراوە کارگێڕیە نیشتیمانیەکانەوە ڕۆحییه‌تی
ئینتیما به‌هێزدەکرێت.
ئەوبۆ
چوونەڕاستە،کە دەوترێت بۆتاک
وکۆمەڵ،ڕۆحیەتى ئینتیما هەرلە سەرەتاى
ژیان ودەستپێکى بەڕێوەبردنەوە لەبیروهزرى هەمواندا دەچێنرێت،کەواتا بۆ پەرەپێدان و بەکردارکردن ڕۆڵی خێزان،حکومەت وڕاگەیاندن،لایەنە
سیاسیى و پەروەردەییەكان پێویستیەکى تەواوکارین،کە ئینتیمابایەخداربکەن وگرنگیەکەى
بۆ بەرژەوەندى گشتى وپاراستنی
ئاسایشى نیشتیمانى جێگیر بکەن.
ئینتیما بۆ نیشتیمان لە گرنگترینی
بەها مرۆییەکانە،كە دەبێ دامەزراوە کۆمەڵایەتیەکان،پەروەردەیەكان و نیشتیمانیەکانله ڕێی داڕشتنی ستراتیژ و پلان و به‌رنامه‌ی
کرده‌یی تۆکمەوە بەتەنگ دروستبوون و گەشەكردنییەوە بن،لەئیمڕۆى دونیابینیدا،بە دامەزراوەیی پایەکانى
حکومەتدارى،ڕۆشبیریەتى
کۆمەڵایەتى،سەروەریەتى دەستور و
یاسا،چەسپاندنى چەمکى هاوڵاتیبوون و ڕاگەیاندنە نیشتیمانیەکان،كاریگەری
بەهێزیان هەیە لە دروستكردن و بنیادنانی كەسایەتیی تاکى مرۆڤویست و نیشتیمانى.
کە هاوڵاتیان
بۆبەردەوامى مافە شارستانی،سیاسی و كۆمەڵایەتییەكان پێویستیان بە نیشتمان بێت،ئەوە وەک بەلەمێک لە نێو شەپۆلەکانى ململانێدا،نیشتمانیش بۆ مانەوەو بەردەوامى پێویستی
بە سەرنشینەکانیەتى،ئەم هاوکێشەى ئاوێتەبوونە، دەبێت وا لەپێشەنگە کۆمەڵایەتى،سەرکردە
سیاسیەکان وکۆى هاوڵاتیان بكات،کە ڕاستگۆیانە،سۆزدارانە و یاسایانە،بە ئاراستەفكری و
ڕۆشنبیریە کۆمەڵایەتیەکانەوە،کۆک
و تەبا و یەکگرتوبن،بەکردار
وەلاى نیشتیمانى پێش وەلائە حیزبى وکەسیەکان بخەن.
لەفەرمانڕەوایەتیدا
ئینتیما بۆ شکۆدارى خەڵک و خاک ڕێژەی نەگۆڕە،هەر بۆیە فەیلەسوف سۆقرات دەڵێت:ڕاستترین
ڕێگا بۆ ئەوەی ئاسودە بژیت،كردارو ڕەوشتی چاک پیشان بدە،هەروەها بیرمەند ئەبراهام
لنكۆڵن دەڵێت :بە هێزترین خۆشەویستی هی نیشتمانە،کەواتا پێویستە بەكۆدەنگی وكۆ
ڕەنگیەوە لە ژێر چەتری نیشتیمانیبون و هاوڵاتیبوندا،سیاسەتە شێواو و سواوەکەى حیزبایەتى،چەواشەكاری
ئازادى،دەمامکدارى دیموکراتى،نانیشتیمانیبوون،خێڵگەرایی وتاقمگەرایی ،کە هۆکارى
بەردەوامى کۆى قەیرانەکانن ،بگۆڕدرێن بە سیاسەتی شکۆدارکردنى خاک و خەڵک .
ئەگەر
ڕۆشنبیران ئەوانەى دژى شکاندنى شکۆى خاک و خەڵکن لە ئیستادا پەردەوازە و کەمینە
بن،نابێت هەرگیز دەستبەداری پەیامە مرۆڤایەتی و نیشتیمانیەكان بن،تا لەپێناو
ئاشتەوایی نیشتیمانی گۆڕانكاری بەئەقڵیەتە نامرۆڤایەتى و نانیشتیمانیەکان
ئەهێنرێت،وەک چۆن لەپێناو ئازادی،دادوەرى،دیموكراتی وحكومەتداری مەدەنی نیشتیمانى،پەردەى
ڕەشى نایاسایی، نازانستی ،نادیموکراتى و نانیشتیمانیەکان هەڵماڵدران،ئاواش لە ژێر
چەتری نیشتیمانیبون و هاوڵاتیبوندا،دەرگا داخراوەكانی سیاسەتى ئابوری،کارگێڕى و
کۆمەڵایەتیەکان ئەكرێنەوە.
ئەو كاتەی وەک ئیستاى ئێمە،تاک ئینتیمای بۆ
نیشتمان و خاكەكەی لەدەست دەدات،بەهای ڕاستی و دادپەروەری و ئامانجی گشتی،هیچ
بوونێكی نامێنێت،بەداخەوە وەک دەبینین،لاى حزبەكانمان گوتاری كوردایەتی و نیشتیمانیان، تەنها وەک
بانگەشە لە ئەدەبیاتیاندا دەردەكەوێت،گوێڕایەڵی (وەلاء)ی خێڵگەرایى و تاقمگەرایی،
وای لە حیزبەکانمان كرد،به‌رامبه‌ر بەو هه‌موو کوشتو بڕ و توندتوتیژییانه‌ی
لەڕابردو وئیستاشدا لە سه‌ر
خاک و وڵاتمان ئه‌نجام درا و دەدرێت،چاوداخەن و گوێیان كەڕكەن.
کاتێک کە بیرى سیاسەتى
خێڵگەرایی وخۆسەپاندن تێكەڵ بە هەموو کایەکانى حیزبایەتى و
حکومەتدارى کرا،دەرئەنجام وەک لاى خۆمان كۆمەڵگا بۆ هاوسەنگى هێزەى خۆسەپاندن دابەش
کراو دەکرێ،تاکەکان بۆ بەدەستهێنانی مافەكانیان، لە
لایەن ئەو لایەن و فڵان و فیسار و ده‌سته‌وتاقمەوە،کۆیلە ئاسا پابەند و
بارمتەكراو دەکرێن،ئەمەشلە بازنە گەورەکەى
نیشتیماندا،تێشكان و هەستكردنە بە زوڵم وستەم،کە هیچ
مانایه‌ک بۆ هاووڵاتیبون و ئینتیماى نیشتیمانى ناهێڵێتەوە.