نەخشە رێگایەك بۆ چارەسەركردنی دۆخی كوردستان
7/8/2025 7:58:00 PM
هەندرێن شێخ راغب
ماوەی
حەفتا رۆژە موچە نەدراوە بە موچەخۆرانی كوردستان، دواهەمین هەنگاوی بەغداش
دروستكردنی لیژنەیە، لیژنەش واتە مراندنی كێشەكە. ئەم دۆخە ئاوا ئیدارە نادرێت،
ئەگەر راست دەكەن و خەمی داهاتووی كوردستان و نەتەوەی كوردتان هەیەو جددین لەم
خەمە، بەندە وەك چاودێرێك ئەم نەخشە رێگایە بۆ چارەسەركردنی دۆخی موچەو كێشەكان
دەبينم، كە دەبێت زۆر بە زوویی ئەم هەنگاوانە بنرێن
: یەكەم:
دەستبەجێ و بەفەرمی پارتی و یەكێتی لە دۆسیەی نەوت بكشێنەوە.
كاروبارو شەریكەو كۆمپانیاكانیان
هەمووی هەڵپەسێرن و لە خەڵكی بێ لایەن و یاساناس و ئابوریناس و نیشتمانی (كۆمسیۆنی
نیشتمانی دۆسیەی نەوت و غاز) دروست بكەن و تەواوی وردەكاری و بڕیارو كاریان لەگەڵ
وەزارەتی سامانە سروشتیەكان و وەزارەتی دارایی بێت.
دووەم: بەفەرمی و بە ئاشكراو بە
چاودێری تەواوی هێزەكانی ناوخۆی كوردستان، داهاتی هەموو گومرگ و خاڵە سنوریەكان و
ناوخۆی شارەكان و هەرچی هەیە، بیخەنە بەردەم وەزارەتی دارایی و دەستی حزب و
بەرژەوەندی كۆمپانیاو گروپ و كەسەكان لەناو ئەم داهاتە رابگرن، ئینجا ئەوەی هەیە
بیخەنە بەردەست وەزارەتی دارایی و بەپێی داهات و پارەكە موچە بدەن.
سێیەم: تەواوی هێزەكانی دەسەڵات و
ئۆپۆزسیۆن و هەموو لایەك بە یەك بڕیارو دوور لە موزایەدەی حیزبی و سیاسی لە عێراق
بكشێنەوە.
چوارەم:
دەستبەجێ كۆبونەوەی پەرلەمانی كوردستان ئەنجام بدەن و ئەم هەنگاوانە بكەنە بڕیاری
یاسایی و دەسەڵاتی تەواویش بدەنە فراكسیۆنەكانی دەرەوەی پارتی و یەكێتی كە بەوپەڕی
شەفافیەوە بەشداری هەموو ئەم هەنگاوانە بن.
پێنجه‌م: به‌پێی ده‌ستور نابێت له‌ناوچه
كێشه له‌سه‌ره‌كان به‌بێ ره‌زامه‌ندی هه‌رێمی كوردستان هیچ كارێك ئه‌نجام بدرێت،
واتە ماددەی 140, بڕۆن له دادگای نێوده‌وڵه‌تی پاریس شكات بكه‌ن و نه‌وتی كه‌ركوك
رابگرن، یاخود داوای داهاتی به‌شه نه‌وتی كه‌ركوك و ناوچه كوردستانیه‌كان بكه‌ن
كه ملیار دۆلاره, ئه‌مه حه‌قی ده‌ستورییه‌و بۆناچن دادگای دنیای لێ بگرن؟. شەشەم::
ئاڵای عێراق لە تەواوی هەرێمی كوردستان دابگرن.
حەوتەم: سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان
هەڵبژێرن و بیدەنە هێزێكی ئۆپۆزسیۆن و بەشێوەیەكی یاسایی و دوور لە شەڕە گەڕەكی
حیزبی پەیوەندی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن رێكبخەنەوە.
هەشتەم: راستەوخۆ بەبێ رەزامەندی
بەغداو عێراق و ئێران، نەوت بە بۆڕی هەناردە بكەنەوەو داهاتەكەشی بەوپەڕی شەفافی و
روونی تەسلیم بە وەزارەتی دارایی بكەنەوەو با سەرۆكی پەرلەمان و فراكسیۆنەكانی ناو
پەرلەمان داتاو ئاماری راستەقینەیان لەبەردەست بێت.
نۆیەم: نامەیەك بۆ نەتەوەیەكگرتوەكان
بنوسن و بەفەرمی داوا لە ئەنجومەنی ئاسایش بكەن، یان كێشەكانی هەرێم و عێراق
چارەسەر بكەن، یان كورد دەستكراوەیە بۆ هەر بڕیارێك لە عێراقدا.
دەیەم: لەهەموو دانوسانێك لەگەڵ
عێراق، سەرۆكی شاندەكە بكەنە كەسێكی دەرەوەی پارتی و یەكێتی و یان هێزێكی
ئۆپۆزسیۆن و بەیەكەوە گفتوگۆ لەگەڵ عێراق بكەن
یازدەیەم:
لەئەگەری گرفتی پارەی كاش و نەختینە، لەپەرلەمانی كوردستانەوە بەدیلی دراوی عێراقی
رابگەیەنن، یان بیكەنە یۆرۆی ئەوروپی یان دۆلاری ئەمریكی، یان هەر دراوێك كە
گونجاوو بەردەستەو دەكرێت مامەڵەی پێوەبكرێت.
دوازدەیەم: گەورەترین فشار دروست
بكەن لەناوچە كوردستانیەكان و بە ئاشكرا نەخشەی كوردستان تاوەكو حەمرین
بڵاوبكەنەوەو هەڵمەتێكی گەورەی نیشتمانی بۆ گەڕاندنەوەی ناوچە كوردستانیەكان دەست
پێبكەن و موچەو بودجە لەبیر عێراق ببنەوە. واتە هەموو عێراق بخەنە ئینزارەوە.
سێزدەیەم: هەڵبژاردنی پەرلەمانی
عێراق بایكۆت بكەن، زەمینەسازی بكەن بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختەی پەرلەمانی
كوردستان. پەرلەمانی كوردستان كۆببێتەوەو یاسای تازەی بۆ دەربكات.
چواردەیەم: لەتەواوی دەوڵەتانی دنیا
رەوەندی كوردی دەست بكات بە هەڵمەتی دبلۆماسی و سیاسی و خۆپیشاندان، دوور لە دروشم
و وێنەو پەڕۆی حیزبی و تەنها ئاڵای كوردستان بەكاربێت.
پازدەیەم: لەئەگەری هاتنە سەرمێزی
گفتوگۆی عێراق، موچە رەت بكەنەوەو بڵێن بودجەو موچەی یەك ساڵمان بەیەكەوە دەوێت و
ساڵانە یەكجار بەوردی حەق و حساب و وردبینی ژمێركاری بودجەو موچە دەكەین و
نامانەوێت قبوڵی ناكەین مانگانە بۆمان بێت و وەك پارێزگایەك مامەڵەمان لەگەڵ بكرێت.
شازدەیەم: بەردەوام داتاو ئاماری
داهاتەكانی ناوخۆی كوردستان و نەوت و غازو داهاتی سنورەكان و شارەكان، بە كراوەیی
و شەفافی بخەنە بەردەم رای گشتی و دەستی حیزب لەناو قوڵایی داهاتی ئەم وڵاتە بێتە
دەرەوە.
حەڤدەیەم: شەڕی هەلەق و مەلەقی
میدیای حیزبی و سۆسیال میدیا رابگرن و پێكەوە شان بدەنە ئەم دۆخە سەختەی نیشتمان.
هەژدەیەم: بۆ رووبەڕوبونەوەی سەربازی
و جموجۆڵی عێراق و توركیاو ئێران، بەفەرمی داوا لە ئەنجومەنی ئاسایش و ئەمریكاو
نەتەوەیەكگرتوەكان بكەن، هێزی هاوپەیمانان و ئاشتی پارێز لە كوردستان جێگیر بكرێت.
بەهیوام كورد خۆی بتوانێت بەدەستی
خۆی هەڵسێتەوەو گۆچانی كەس بەكار نەهێنێت. یان واز بێنێت و وەك هاوڵاتیەكی عێراقی
رازی بێت بەم دۆخە تازەیەی هاتۆتە ئاراوەو دۆسیەكان بداتە حكومەتی عێراق و كۆتایی
بەم واقعە بهێنێت.
مادام
بە بێ عێراق دەچیتە ئەمریكاو گرێبەست ئیمزا دەكەیت، دەبێت بەرگەی فشارەكانی
عێراقیش بگریت و لەناوخۆی كوردستانەوە باش ئامادەسازی بكەیت و فەرموو هەنگاوەكانت
لە حیزبایەتی بەرتەسكەوە بگۆڕە بۆ هەنگاوی نیشتمانی و دیموكراسی و كوردستانی.
بەكورتی دوو مەبەست لەم هاوكێشەیە هەیە: راگرتنی گەندەڵی وبێباكی حوكمڕانی كوردی و
تەمبێ كردنی سیاسەتی ئێستای عَێراق, بەرامبەر هاوڵاتیانی كوردستان.