که‌ره‌نتینه‌ی کۆڕۆنا، یان که‌ره‌نتینه‌ی سیاسی؟!
5/2/2020 5:36:00 PM
سیروان حەمەڕەشید
لەکوردستاندا شتێکمان نییە بەمانا دروستەکەی پێبگوترێت سیتسمی سیاسی و پرسەی حکومداری کە لانی کەم هەڵگری کەمترین بەرپرسیاریتی و خەم وئازارەکانی خەڵک بێت ٫ گەر بەڕووڵەتیش قەواریەکیش هەبێت ناومان لێنابێت حکومەت ئەوە بەدڵنیایەوە لەئێستادا وەک قاوغی بەتاڵی شقارتەی لێهاتووە ٫ هیچ ئەرزشێکی لەسەر واقع و ژیان خەڵک نەماوە ٫ چونکە لەئەساسەدا هەرێم خاوەنی هیچ چێشنە لە فەلسەفە و فۆروی دەوڵەتدار نەبووە٫ بەڵکو ئەمانە بێ باکترین گرووپگەلێک بوون بەجۆرێک هیچ نرخ و بەهایەکیان بۆ کەرامەتی مرۆڤی کوردی نەهێشتۆتەوە٫ لەم بارەیەوە ماکس ڤیبەر دەڵێت:" دەسەڵات دەرفەتێکە لەلایەن تاک وکۆمەڵگە بەدەستەبژێرێکی سیاسی دەبەخشرێتە لەپێناو جێبەجێکردن و هێنانەدی خواستەکانی تاک و کۆمەڵکە"
بەڵام تەنها بەنیگایەکی بچوک لەوە دەگەین ئەمانە سەرقاڵی بابەتگەلێکی تر بوو نە پەیوەندی بە کاری حکومڕانیی و حزبایەتی هەیە و نەپەیوەندی بەسیاسەتەوە هەبووە ؟
لێرەدا گرنگە بەپرسین ئەو خەسڵەت وسیما و بنەمایانە چین دەبێت لە ستراکتۆری دەسەڵاتێکی تەندروست و سەرکەوتوودا هەبێت؟ دەپرسین بۆچی دۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی وئابووری هەرێم و ژیانی هاوڵاتییان بەم ئاستە مەترسیدارە ئێستا گەیشتووە ـ یان ئەم دوو هێزە ڕووگەی دەسەڵاتدارییەتی بەرەو کام نەخشەی و پارادیمی حکومڕانی دەبن و ئەوەی بەناو سیاسەتەی پەیڕەویان کردوە چۆن و چی بووە؟ یان ڕۆڵی شەقام و هاوڵاتیان چییە ؟
ئەگەر لەکاتێکدا لانی کەم حکومەت خاوەن ئەم پرنسیپە و بنەمایانەدا نەبێت نەبوونی زۆر باشترە لەبوونی :
1-حیکمەتی خۆشەویستی بۆ مەعریفە و گەڕان بەدوایدا.
2-ئازایەتی یان هێزی مەعنەوی و ئەخلاقی.
3-میانڕەوی لە حەزو شەهوەتەکان، پێویستە دەسەڵاتدار سەنگین بێت، توانای جڵەوکردنی حەز و ئارەزووەکانی هەبێت٫ واتە زاڵبێت بەسەریاندا، نەک ئەوان زاڵبن بەسەریدا.
4-دادپەروەری، واتە بەدیهێنانی دادپەروەری کۆمەڵایەتی، لە رێگەی رەخساندنی دەرفەت بۆ هەمو تاکێکی کۆمەڵگا، تا بە پێی توانا و لێهاتووی رۆڵی خۆی ببینێت.
5- دابینکردنی ماف و خواستە هەرە سەرەتاییەکان کە بریتییە لە نان و پێدانی موچە و ئاو و کارەبای و ئاسایش و دڵنیایی کۆمەڵایەتی .
لای هەموان ئاشکرایە هیچ پێویست بیرکردنەوە و هەڵسەنگاندن ماهیەتی ئەم دەسەڵاتخۆازییان ناکات ـ چونکە ئەوەی ئەلف وبێک لەهونەری ئیدارە و سیاسەت و حزبایەتی بزانێت زۆر باش لە نیەتی و ناسنامە و کرۆکی ئەم بەناو حکومەتدارییە تێگەیشتوە٫ دەبێت ئەو هێز و حزب و رێکخراو و خەڵکی کوردستان واز لەو بێنن ئەم دەسەڵاتە سەپاوە ناتوانن لانی کەم رێزی خۆی بگرێت و شعوری بەوە دەکات بگەرێنەوە بۆ ئیرادەی و خواستەکانی هاوڵاتیان؟
ئەو وتەیەی مۆسولینی فاشست بەسەر حزبی و دەسەڵاتی کوردیدا تەوزیف دەکرێت دەڵێت : "پرۆگرام و بەرنامەی حزب لەپارچە کاغەزێک زیاتر هیچی تر نییە "
ڕووقایمی ئەم دەسەڵاتە بەئەندازەکە ٫ بێ ترس وهیچ جۆرە گومانێک لەئەنجامدانی کردە و ڕەفتارێکی نائینسانی ونانیشتیمانی و نامۆڕاڵی سیاسی سڵ ناکەنەوە ئەمەش بەرئەساسی حەزی پاوانخوازی و دەسەڵاتگەری بێ هیچ رێزگرتنێک لە پرنسیبە ئەخلاقییەکیەکان ئەوەی بیانەوێت ئەنجامی دەدەن ٫ هەڵبەتە لەئاست ئەو هەمو بێحورمەتی وسوکایەتییەی بە خەڵک و فەرمانبەران و مامۆستایان کردە ٚ
کەچی بێدەنگی بەڕادەیەکی ترسناک باڵی کێشاوە بەسەر کۆمەڵگەی کوردستان و بەجۆرێک ئاستی ملدان و ڕازیبون و خەڵک و بێ هەڵوێستی کۆی هێزە و گرووپەکانی نێو کۆمەڵکەی لێکەوتۆتەوە ـ
تا دێت ئەم دەسەڵاتە ستەمکارە بە ناوی کرینتینەی کۆڕۆناوە زیاتر لە چوارچێوەی ماڵەکانمان کرتینەی سیاسیمان دەکەن و هیچ دەرەتانێک بۆ هەناسەدان و چێژی ژیانکردن ناهێڵنەوە .