604وتار

حزبی كوردی سەرچاوەی نەهامەتی و قەیران

1/23/2021 5:20:00 PM
موعتەسەم نەجمەدین

شەرعیەتی میراتگەری دەردێكی كوشندەی پرۆسەی حزبایەتی

 


زۆربەی بیرمەندانی سیاسی و ئەهلی هزر و رۆشنگەری جەغت لە سەر ئەوە دەكەنەوە، كە لە ئەمرۆدا مرۆڤایەتی بە گشتی لە ساتێكی مێژووی هەستیار و قۆناغێكی راگوزاریدا كات بەرێدەخات. جیهان لە ساتە وەختی راگوزاریدا لە نێوان دوو قۆناغی مێژوویدا، لە نێوان داروخان و هەڵوەشاندنەوەی سیستمی جیهانی رابردو و بونیادنانی قۆناغێكی نوێی مێژویدایە. لە مەودای بینینی مرۆڤدا ئەو راستیە دەبینردرێت، كە لەسەر داروپەردوی داروخاوی رابردودا نەخشە و سیما و تارمای قۆناغ و سەردەمێكی نوێ سات بە سات شكڵ وەردەگرێت و ئاراستەی گۆڕانكاریەكان بەرەو روونبونەوەی سیما گشتیەكەی قۆناغ و سەردەمێكی نوێ دەمان بات.

          لەم ساتە مێژویەدا (هەل و مەترسی) وەك دوو چەمك پێكەوە هاوتەریب دەخوڵقێن. هەلی گەلان بە گشتی بۆ تێپەراندنی ئەم دۆخە و قوتار بوون لەو قەیرانە جیهانیە فرە رەهەندەی تەواوی مرۆڤایەتی گرتوەتەوە، كاركردنی هەر میللەتێك بۆخۆی بۆ بەدەست هێنانی ئامانج و خواستە سترایجیەكانی و نەقشاندنی ئایندەی خۆی. لەم دۆخەدا هەر میللەتێك بە باڵای عەقڵ و توانا و مەعریفەی خۆی دەسكەوتی دەبێت. لە گەمە كردن لەم زەلكاوە لێڵەی ئەنارشیزم و ناجێگیریدا، كە بونەتە سروشتی ئەم قۆناغە هەستیارە، تەنیا ئەو گەل و میللەتانە دەتوانن ئامانجی نەتەوەی و نیشتمانیان بەدەست بێنن، كە خاوەن ئیرادە و مەعریفە و باوەری بەهێز و پتەون، هەلێك بۆ گەلانی ژێردەستە بۆ گەیشتن بە ماف و ئازادیەكان خوڵقاوە، بەڵام كێن ئەو گەلانەی دەتوانن ئەم هەلە بقۆزنەوەو و سەركەوتوو بن لە گەیشتن بە خواست ئامانجەكانیان؟. لە هاوشانی ئەم هەلەیش مەترسی شكست و لە ناوچون و داروخان و نەهامەتیش هەیە، بۆیە گرنگی و هەستیاری ئەم ساتە مێژوویە زۆر لەوە زیاترە، كە بە بێ بەها و كەمتەرخەمیەوە لێیبروانرێت و بە هەند ئەجندا و یاساكانی نەخوێندرێتەوە.

        هەڵسوكەوت و بریاری گەلان و سەركردەكانیان بۆ تێپەراندنی ئەم دۆخە راگوزەرە تەنیا گرەوی دەستخستنی ئایندەیەكی روون و ژیانێكی ئاسودەیە، هەلێكی گەورەیە بۆ گەلانی ژێردەستە تا ئایندەی خۆیان وێنا بكەن و مافی چارەی خۆنوسین بە دەست بێنن.

          لەم دۆخەدا ئێمەی كورد بە گشتی لە بەردەم تاقیكردنەوەیەكی گەورە داین، لە پرۆسەی وێناكردن و نەقشاندنی ئایندەی خۆمان، هەقیقەت و ماهیەتی نەتەوەی و مرۆڤبونی خۆمان دەنرخێنین، بۆیە گرنگی ئەم ساتە مێژویە زۆر لەوە زیاترە، كە بە كەمتەرخەمی و بێ بەها تەماشای بكەین و بیدەینە دەست قەدەر و خەڵكانی كاڵ فام و هەلپەرست. ئەو میللەتانەی لەم ساتە مێژوویەدا دەتوانن بریاری گەورە و تەندروست بدەن و هەڵسوكەتی ئازایانە و هەڵوێستی نەتەوەیان هەبێت، هیچ گریمانی تیادا نیە ئایندەیەكی گەش چاوەروانیان دەكات. لە بەرامبەردا هیچ گریمانەی نیە، كە ئەو گەلانەی لەم قۆناغە مێژوویەدا توانای تێگەیشتنیان لە خواست و دنیابینی نوێی مرۆڤایەتی و هەڵسوكەوتكردنیان لە گەڵ جیهانی نوێ و ئەجندای سیستمی نوێی جیهانیدا نەبێت، سەرقاڵی قەیران و كێشەی ناوخۆی و بیركردنەوەبن لە سەر بنەمای عەقڵێكی ستۆك و بێ مەعریفە، ئەوە داروخان و شكست و نەهامەتی دەبێتە بەشیان و لە سێبەری ئەم سیستمە نوێی جیهان و لەم قۆناغە نوێیەی مێژوودا بێ حورمەت و بێ بەش دەبن.

 لە ئەمرۆدا ئەوەی مایەی نیگەرانیە بۆ ئێمەی كورد ئەوەیە، لەم دۆخەدا كۆمەڵگای كوردی لە قەیرانێكی فرە رەهەند و ستراكچەریدا ژیان دەگوزەرێنێت، هۆی سەرەكی ئەم دۆخەش لە بارەگشتیەكەیدا حزبی كوردی و دواكەوتوی كۆمەڵگای كوردیە.


حزبی كوردی خۆركەی ئایندەی نەتەوەی
         قەیرانی حزبی كوردی لە بنەچەدا، قەیرانێكی مێژوی ستراكچەری فرە رەهەندە، جگە لەوەی لە بونیادەوە هەڵگری كۆمەڵێك پارادۆكس و قەیرانە، لە ئەمرۆشدا لە هەرسێ رەهەندی هزری و سیاسی و رێكخراوەی قەیرانی هەیە.

كەمی مەعریفە و كورتبینی عەقڵی سیاسی و كۆمەڵایەتی و تێنەگەیشتن لە ئەجندای نوێی سیستمی جیهانی ئەمرۆ، نەخوێندنەوەی پێداویستیەكانی پێشكەوتن و گۆڕانكاریەكانی ئەم قۆناغە هەستیارەی مێژوو، بێتوانایی لە خۆگونجاندن و هاوبەشیكردن لە پرۆسەی بەرجەستەكردنی گۆڕان و نوێبونەوە، قەیران و كێشەكانی كۆمەڵگای كوردی زۆر گەرەتر و قوڵتر كردوەتەوە.

بەشێكی زۆر لە مێژووی خەباتی نەتەوەی  كورد شەڕی ناوخۆ و برا كوژی و یەكتر سرینەوەیە، ئەم كێشەیە لە گەڵ ئەوەی ریشاڵێكی مێژووی هەیە و دیاردەیەكی زەمەنەكانی رابردوە، بەڵام لە ئەمرۆدا جارێكیتر بە بەرگ و شكڵ و فۆرمی نوێوە دووبارە دەبێتەوە. مێژووی دورو درێژی شەر و پێكدادانی چەكداری و ركەبەرایەتی و ململانێی سیاسی و ئایدیۆلۆجی حزبی كوردی لە بونیادنانیانەوە لە گەڵیان خوڵقاوە، بۆیە لە ئەمرۆشدا وەك بەشێك لە پێكهاتەی مومارەسەس سیاسی حزبی لێهاتوە.

مێژو و ئەزمونی شێواندنی مومارەسەی دیموكراسی و شێوازی چاراسەركردنی كێشەو ناكۆكیەكانی نێوان حزب و رێكخراوە سیاسیەكان، زوڵم و نادادی، سەپاندنی بەرژەوەندی كەسێتی بە سەر بەرژەوەندی میللەت و نیشتمان و حیزبدا، لە ئەمرۆدا نەك تەنیا بە رونی بونیاد دەنرێتەوە، بگرە داهێنانیشی تیادا دەكرێت. ئەم واقعە بوەتە هۆی ئەوەی حزبی كوردی توشی بێ حورمەتی و سەرلێشێوان و شەكەت بوون بێت و جەماوەر بە تەواوەتی لێیان دور كەوێتەوە، حزبیبوون خەریكە ببێتە عەیبە و وەك كارێكی خراپ تەماشا دەكرێت، تەنانەت وایلێهاتوە هەندێك جار بە ئاشكرا بە خۆفرۆش و كۆیلە باس لە ئەندامانی حزب دەكرێت.

 لەم دۆخەدا سەركردە سیاسیاسیەكان لە بری ئەوەی هەوڵی راستكردنەوەی چەوتیەكان بدەن و كار بۆ ئەنجامدانی پرۆسەیەكی ریفۆرمی بنەرەتی و تەندروست بكەن، چاكسازی و گۆڕانكاری بە ئاراستەی خزمەتكردنی بەرژەوەندیە نیشتمانی و نەتەوەیەكان بكەن، بە پێچەوانەوە كەوتونەتەخۆیان بۆ داهێنانی چەندین بەرنامەی ناتەندروست و نەشیاو بۆ بەرگریكردن لە مانەوەی خۆیان و پاراستنی بەرژەوەندیە كەسێتیەكانیان. دیارترین شێوازەكانی ئەم سیاسەتە، سیاسەتی خوڵقاندن و یپَشخستن و گەشەپێكردنی پرۆسەیباڵباڵێنەو تەكتولاتی حزبایەتیە. لە بری گەرانەوە بۆپرنسیپ و بەها باڵاكانی كاری حزبایەتی كار لە سەر بەتاڵكردنەوەی تەواوی مانا و پەیكەری حزبایەتی دەكەن.

لەم پرۆسەیەدا بۆ بەهێزكردنی گیانی تەكەتول و باڵباڵێنە و قایمكردنی جێپێی خۆیان لە پۆست و پلە باڵاكانی فەرمانرەوای و دەسەڵات، كار لە سەر پەروەردەكردنی كادر لە سەر بنەمای ولا و كۆیلایەتی و خۆ بەكەمزانین دەكەن.
شكۆی كادر بە شێوەیەك دەشكێنن نەك هەر بە پێویستی دەزانن، كە هیچ بۆچون و رائیەكیان نەبێت، بەڵكو وا ئامادە دەكرێن بۆ رازیكردنی سەرەوەی خۆیان هەموو ئەرك و كارێك ئەگەر ناشیاو و دژ  بە بەرژەوەندی میللەتیش بێت، بێ بیركردنەوەو دوو دڵی ئەنجامی بدەن.

  كاركردن لە سەر بردنە پێشەوەی كەسانی بودەڵە و كەم شارەزا و لاواز، زامنی بەهێزی بەردەوامبونی ئەم دۆخەیە و هاوكات باشترین رێگایە بۆ دروستكردنی ولا و كۆیلایەتی رەهای كادر.

  بڵاوبونەوەو گەشەكردنی ئەم پرۆسەیە بوەتە هۆی ئەوەی، كە ئەم حاڵەتانە ببێتە دیاردە و شكڵی كەلتور وەرگرێت، لە سەرۆكەوە تا قاعیدە ئەم شێوازی كاركردنە وەك پرنسیپ و رێنمای حزبی وەرگرن. بونیادنانی كادر لە سەر بنەمای كۆیلایەتی و گوێرایەڵی رەها و بیرنەكردنەوە و راپێچكردنیان بۆ هۆڵی كۆنگرە و ئەنجامدانی هەڵبژاردن و دیاریكردنی گروپێك لە سەركردەی لاواز و بێ مەعریفە و بودەڵە ناتوانێت حورمەت و سەنگی حزبایەتی بگەرێنێتەوەو حزب لە قەیران و گرفتەكانی رزگار بكات، بگرە بە پێچەوانەوە كێشەكانی زۆر زیاتر دەكات و قەیرانەكانیشی قوڵتر دەكاتەوە. سیاسەتی گەوجەكردن و گەوجاندنی جەماوەر لە گەڵ كۆتایهاتنی قۆناغ و سەردەمی پۆپۆلیزمدا بەسەرچوە، چیتر ئەم سیاسەتە بەرهەمی نابێت بۆ دەسەڵاتی چەواشەكار.

  بە رامان لە واقعی گۆرەپانی سیاسی كوردی ئەو راستیە بە تەواوەتی هاتوەتە سەر كەف، كە لە ئەمرۆدا حزب و چالاكی سیاسی بەتەواوەتی لە مانای خۆی بەتاڵكراوەتەوەو زەمینەی پەیرەوكردنی پرنسیپەكانی كاری حزبایەتی و سیاسی و مومارەسەی دیمەكراسی تەواو لاواز كراوەتەوە. ئەو قوتابخانەیەی سەركردایەتی سیاسی كوردی تیاداپەروەردەكراوە، بە تایبەتی لە پرسی تاكرەوی و خوڵقاندنی كارێزمای وەهمی، لە ئەمرۆدا جارێكیتر بە هەمان مەنهەج و عەقڵیەتەوە بونیاد دەنرێتەوە.

لە ئەزمونی حوكمرانی گەلانی خۆرهەڵاتی ناوەراست بە گشتی و عێراق بە تایبەتی باوە، كە بە لاوازكردنی مومارەسەی دیموكراسی و كاری رێكخراوەیی و خوڵقاندنی جۆرێك لە ناجێگیری و ئەنارشیزم ئەو زەمینەیە دەخوڵقێت، كە دەسەڵاتی تاكە كەسی و تاك رەوی بەرجەستە ببێت و بۆ ماوەیەكی زۆر بێ تام بەردەوام بێت. بەم سیاسەتە ئەوانەی دەگەنە دەسەڵات و بەرگی سەرۆكبوون لەبەر دەكەن دەتوانن سیستمێكی تایبەت و گونجاو لە گەڵ خواستی مانەوەیان لە دەسەڵات و دواتر گواستنەوەی ئەو دەسەڵاتە بۆ نەوەكانیان مسۆگەر بكەن. لە خوار دەسەڵاتە رەهاكەی خۆیانەوە، سەرۆك سەرپشكە كێی دەوێت و چۆن ئەو سیستمە فەرمانرەوایە دادەرێژێتەوە، ئاوا دیاریبكات و بینەقشێنێ.  لەم بارەدا سەرۆك كەسانێكی دەوێت، كە گوێرایەڵی تەواوی بن و هاوكات ئەوەندە شارەزا و لێهاتوو نەبن تا ببنە مایەی شەرمەزاری بۆی، هەر ئەم دنیابینیە بۆخۆی سەرچاوی بردنە پێشەوەی كەسانی كەم شارەزا و بودەڵەیە و دەرئەنجامیش كۆی سیستمەكە دەبێتە سیستمێكی بودەڵە و لاواز و بێ حورمەت.

 لە پرۆسەی ئیدارەدان و فەرمانرەوای حزبیدا كۆنترۆڵكردنی سەرچاوەكانی دارای حزب و بازار دەبێتە هێزێكی گەورە بۆ سەرۆك تا ئەجندا و بەرنامەی سیاسی خۆی بە سەر تەواوی گەلدا بسەپێنێت. لە سیستمی بودەڵەدا كەسانی كەم ئەزمون و شارەزا و بێ مەعریفە زۆر بە خێرایی لە گەمەكە تێدەگەن و دەچنە پێشەوەو وەك مێش ئاسا زۆر بە خێرایی خۆیان دەگەیەننە سەرچاوەكانی شیرنی و كێكەكە، بۆ دەستخستنی ئەم شیرینیەی دەسەڵات ئامادەی گوێرایەڵی و خۆ بە كەمزانین  و جۆرەێك لە كۆیلایەتیش دەبن. هەر لە سەرەتاوە خۆیان بەو شێوەیە پێشكەش بە سەرۆك و راوێژكارانی دەكەن، كە ئامادەی هەموو گوێرایەڵی و ملكەچبونێكن و هیچ خواست و مەرج و داوایەكیان نیە و نابێت. لەروویەكیترەوە ئەم پرۆسەیە دەبێتە هۆی تێكشكانی ئاسۆی دیموكراسی لە ناو حزب و تەواوی پایەكانی مومارەسەی دیموكراسی دەبێتە پایە بۆ خزمەتكردنی سەرۆك و ئەجنداكەی، بەڵام دەرئەنجام حزب لەوە دەردەچێت، كە وەك دامەزراوەیەكی سیاسی بمێنێتەوەو بەردەوام بێت، بەڵكو دەبێتە دوكانێكیان كۆمپانیایەكی سیاسی. سەركردە و ئەندامانی حزبیش زیاتر وەك گروپێكی بازرگانی سیاسییان مافیایی دەردەكەون. لێرەدا سەرۆك زۆر بە ئاسانی و بێ شەرم و سڵكردنەوە دەگەرێتەوە بۆ پەیرەوكردنی شەرعیەتی میراتگەری لە گواستنەوەی دەسەڵات لە خۆیەوە بۆ كورەكانی. لەم كاتەدا ئەوەی دەبێتە مایەی گاڵتە جاری گروپێك كەسی بە ناو روناكبیر و سیاسی دەكەونە بانگەشەكردن بۆ رەوای ئەم پرۆسەیە و بۆ باشی و رەوای فۆرمی میراتگەری و پیرۆزی نەوەكانی سەرۆك چەندین وتار و توێژینەوەی بێ بنەما و ناجۆر دەنوسنەوە.

لەراستیدایەكێك لە هەرە گرفت و كێشە گەورەكانی پرۆسەی سیاسی كوردی پەیرەوكردنی شەرعیەتی میراتگەریە، بەتایبەتی كاتێك ئەو پرۆسەیە لە لاین تێكۆشەرە چەپ و عیلمانی و پێشكەوتوخوازانی سەردەمی رابردوەوە كاری بۆ بكرێت و جێبەجێ بكرێت.



شەرعیەتی میراتگەری
لە مومارەسەی سیاسیەوە بۆ كەلتوری كۆمەڵایەتی
یەكێك لە كێشە و كەمایسیەكانی عەقڵی سیاسی كوردی ئەوەیە، كە بەبەردەوامی لە هەوڵی زیندوكردنەوەی شەرعیەتی میراتگەری و دەسەڵاتی رەهای تاكە كەسیدایە، لە كاتێكدا ئەم جۆرە شەرعیەتانە نەك هەر سەردەمیان بەسەر چوە، بگرە لە فەرهەنگی سیاسی هاوچەرخدا بونەتە نەنگی و هێمای دواكەوتوی كۆمەڵگا و ناتەندروستی ئەو دەسەڵات و سیستمە حوكمرانیانەی پەیرەوی دەكەن. فۆرمەیی شەرعیەتی میراتگەری، وەك ئەوەی ماكس فیبەر ئاماژەی بۆ دەكات، چیتر ناتوانێت ببێتە بناغە بۆ وەرگرتنی شەرعیەتی فەرمانرەوای، بەڵام لای ئێمە نەك هێشتا ئاسەواری ماوەتەوەو بوەتە دیاردەیەكی سیاسی و زۆرینەی رەهای حزبە كوردیەكان بە نەتەوەی و عیلمانی و چەپیەوە پەیرەوی دەكەن، بەڵكو كراوەتە كەلتورێكی كۆمەڵایەتی و پیاوانی وشەی دەسەڵات لە هەوڵی ئەودان باوەر بە تەواوی كۆمەڵگای كوردی بێنن، كە ئەم شەرعیەتە باشترین فۆرمی ئیدارە و بەرێوەبردنە و رەوای مێژوی و سیاسی هەیە. ئەم فۆرمە لە زۆربەی كایەكانی كاری رێكخراوەی، مەدەنی و كۆمەڵایەتی و رۆشنبیری و رۆژنامەوانی بوەتە دیاردە، زۆربەی دەزگا رۆشنبیری و رۆژنامەوانیەكان و رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی ئەم شەرعیەتە لەكار و چالاكیەكانیاندا پەیرەو دەكەن. بەواتە ئەم مومارەسەیە بوەتە بەشێك لە كەلتوری كۆمەڵایەتی و بەتەنیا لە ژینگەی كار و چالاكی سیاسیدا نەماوەتەوە، تەواوی كایەكانی چالاكی روناكبیری و كۆمەڵایەتی كردوەتە پرۆژی كەسێتی و تەواوی ئەم پرۆژانەیش وەك دوكانی روناكبیری و رۆژنامەنوسی هەڵسوكەوت دەكەن. 

       شەرعیەتی میراتگەری دەردێكی كوشندەیە بۆ تەواوی گەلانی دواكەوتوو، بە تایبەتی بۆ گەلانی ژێردەستەی وەك كورد، چونكە نەك تەنیا هەموو پرۆژە و پرۆسەكانی ریفۆرم و چاكسازی دەكوژێت و هەوڵەكان بۆ دۆزینەوەی چارەسەری قەیرانەكان ئفلیج دەكات، بەڵكو دەبێتە هۆی كوشتنی تەواوی پرسە نەتەوەی و نیشتمانیەكانی و لەو دەمەی، كە قەیرانەكان قوڵدەبنەوە سەرۆك لە پێناو مانەوەی خۆی و خێزان و دارو دەستەكەیدا ئامادەی هەموو جۆرە سازشكردنێك لە گەڵ نەیاران و داگیركەراندا دەبێت، هەموو خواست و ئامانجی نەتەوەی و نیشتمانی لە پرسی مانەوەی خۆیدا كورت دەكاتەوە.


دیارترین فاكتەرەكانی شكستی حزبی كوردی
 حزبی كوردی لە بونیادیەوە لە هەناویدا كۆمەڵێك قەیرن و پارادۆكسی هەڵگرتوە، ئەم قەیران و ناكۆكیانە لە ئەمرۆدا بەیەكانگیربون و تێكەڵبونی بە كۆمەڵێك مومارەسەی سیاسی چەوت و ناتەندروست، ئەو زەمینەیەی خوڵقاندوە تەواوی پرۆسەی حزبایەتی لە كوردستان بخاتە ژێر پرسیارەوە. هۆی سەرەكی بەشێك لەم مومارەسەو قەیرانانە كۆمەڵە فاكتەرێكن، لە جەوهەردا بۆ مەبەستی تایبەتی چەند سەركردەو كەسانێك خوڵقێنراوە، لەوانە:

   - نەبونییان بەتاڵكردنەوەی تۆرێك لە پرنسیپە و بەها و مۆراڵی سیاسی، كە ئەم بەتاڵكردنەوەیە لە ئەمرۆدا بونەتە هۆی سەرەكی شێواندنی كاری رێكخراوەی و لاوازكردنی ئینتما و پابەندبوون بە حزب و بەرنامەنی سیاسیەوە.
- نەبونی گوتارێكی سیاسی لۆجیكی و رون، كە لە گەڵ گۆڕانكاری و پێداویستی و ئەجندای نوێی جیهاندا بگونجێـت و بە رەوانی بێتەوە.   

- بێ توانایی لە دارشتنەوەی ستراكچەرێكی نوێی كاری رێكخراوەی، كە لە گەڵ گیانی سەردەم و مانای نوێی سیستمی حزبایەتی و كاری رێكخراوەی هاوچەرخدا بگونجێت.
- بێ توانای لە داهێنانی فۆرم و بەرنامەیەكی تەندروست و گونجاو بۆ رێكخستنەوەی پەیوەندیەكانی نێوان حزب و كۆمەڵگا و توێژی ناوەند، كە توانای موخاتەبەی عەقڵ و سۆوزی جەماوەر هەبێت.

- نەبونی بیرو ئایدیای ئازاد و پێشكەوتوو، كە ببێتە بناغە بۆ خوڵقاندنی بیروباوەر و دنیابینی دەستەجەمعی.
- بێ توانایی لە رەتكردنی عەقڵیەت و ماریفەتەكانی خێڵەكی و بیروباوەری دواكەوتوو.

- وونكردنی پرس و ئامانجە نەتەوەیەكان و خۆسەرقاڵكردن بە پرسی لاوەكی و كەم بەهاوە.

- نەبونی بەرنامەیەكی كاری سیاسی و ستراتیجێكی روون و بە بناغە.

- بڵاوبونەوەی گەندەڵی و نادادی بە شێوەیەكی زۆر مەترسیدار.

 ئەمانە چەندین گرفت و قەیران و پارادۆكسیتر پێكەوە بونەتە خۆركەی گیان و حورمەتی كاری رێكخراوەی و حزبی. هاوكات بونەتە هەرەشەیەكی زۆر جدی و گەورە بۆ سەر پرس و ئامانجی گەورەی نەتەوەی و نیشتمانی.

كوردستان لە ئەمرۆدا لە دەرەوەی بازنەی گۆڕانكاریە جیهانیەكان نیە، هاوكات بە هۆی چڕبونەوەی روداوەكان لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەراست، و چڕبوونەوەی پێكدادانی بەرژەوەندی زلهێزەكانی جیهان لەم ناوچەیە، كوردستان دەبێتەیەكێك لە پێگەكانی گۆڕانكاری لە سیستمی جیهانیدا، بۆیە لە ئەمرۆدا كوردستان لە ساتێكی مێژوی زۆر هەستیاردا ژیان دەگوزەرێنێت، هەموو بریار و هەڵسوكەوتێكی سیاسی كاریگەری دەبێت لە سەر ئاراستەی رووداوەكان. لەم بارەدا، كە دۆخێكی ناجێگیر و ئەنارشیزمی جهانی بەرپا بووە و جیهان لە قۆناغی راگوزاری بەرەو جێگیربوون و وێناكردنی نەخشە و سیمای نوێ سیتمی جیهانی دەروات، لەم نەخشە و سیمایەدا كورد چی بەردەكەوێت و چی پێگەیەكیدەدرێتێ، بەشێكی پەیوەندی بە بەرژەوەندی وڵاتانی زلهێزەوەیە، بەڵام بەشەكەیتر پەیوەندی بە هەڵسوكەوتی سیاسی و بریاری كورد خۆیەوەیەتی، بۆیە لەم بارودۆخەدا هەر بریارێكی ناتەندروست و سەركێشیكردن و نەخوێندنەوەی تەندروستی سیاسەت و هاندەرەكانی پشت روداو و بریارە جیهانیەكان كاریگەری نەرێنی لە سەر ئایندە و پرسی نەتەوەی دەبێت.



پوختەی مەبەست
لەم ساتە مێژویەدا لە نێوان داروخان و بونیادنانەوەدا، لە قۆناغی راگوزاریدا دوو ئەگەر پێكەوە هاوتەریب بوونیان هەیە، ئەویش مەترسی و هەلە، بەواتە بۆ تەواوی گەلانی دونیا بە كوردیشەوە لە بەردەم دوو ئەگەر دان، هەلێك بۆ سەپاندنی پێگەی بەهێز و كاریگەر لە سیستمی داهاتوی جیهانیدا و رزگاربوون لە قەیران و نەهامەتی و داگیركردن و بونیادنانەوەی خۆیان  و گەیشتن بە ئامانجەكانیان، مەترسیەك بۆ سوتان و شكست و داروخان و بێ بەشكردن لە ئایندەدا. لەم فەزا ناجێگیرەدا میللەتی وشیار و سەركردەی دڵسۆز و لێهاتوو و عاقڵ دەزانێت چۆن كەشتیبەرژەوەندی میللەتەكەی دەگەیەنێتە كەناری ئارامی و هاوكات ئامانج و دەستەكەوتەكانیشی دەپارێزیت. هاوكات میللەتی گەمژە و مێگەل و سەركردەی كاڵفام و گەندەڵ خۆی و میللەتەكەی بەرەو لەناوچون و نەهامەتی و شكست دەبات.


ئەمرۆ جیهان لە دوا ساتەكانی قۆناغی ناجێگیری و راگواستندایە، زۆربەی كێشەو ناكۆكیەكان قۆناغی پێكدادان دەبرن و لە قۆناغی دانوستان و بەشكردنی غەنایمەكان نزیك دەبنەوە. یەكێك لە سیما هەرە دیارەكانی قۆناغی راگواستن و ئەنارشیزم بڵاوبونەوەی فاشیزم و پۆپۆلیزمە،یەكێك لە سیما و رواڵەتە هەرە دیارەكانی نزیكبونەوە لە كۆتای ئەم قۆناغە پاشەكشێ و شكستی ئەم دوو دیاردەیەیە. ئەوەی ئەمرۆ جیهان دەیبینێت لە پاشەكشێیەكی بەرچاوی پۆپلیزم و فاشیزم لە جەوهەردا ئاماژەی نزیكبونەوەیە لە كۆتای قۆناغی راگواستن و جێگیربونی قۆناغێكی نوێی مێژووی جیهانی نوێ، كە رەنگە بۆ دەیان ساڵیتر بەردەوام بێت، بۆیە لەم قۆناغەدا گەلان هەرچی دەستكەوتێكیان هەبێت بان هەر شكستێك بدورنەوە ئەوە بۆ دەیان ساڵیتر دەبێتە بەشیان.
 
لەم ساتەدا رۆڵێكی زۆر دەدرێت بە هێزە لۆكاڵیەكان و دەوڵەتە نەتەوەیەكان، لە هەقیقەتدا ئەم رۆڵە كاتیە، زۆر ئەستەمە جارێكیتر جیهان بگەرێتەوە بۆ سەردەم و قۆناغی پێش جیهانگیری، بەڵام هاوكات جیهانگیریش بە فۆرمە كۆن و لیبرلیەكەی پێشوی ناتوانێت چارەسەری كێشەو قەیرانەكان بكات، هەر ئەمەیش وایكردوە ئێستا بیرمەندا و سیاسەتمەدارانی جیهان باس لە قۆناغی دوای جیهانگیری و دوای پۆپۆلیزم و فاشیزم دەكەنەوە.

تێبینی: لەم وتارەدا، كە بە شێوەیەكی گشتی باسی سەركردەو كادر دەكات مەبەستی تەواوی لە جۆرێك سەركردەو كادرە، نەك تەواوی سەركردە و كادران بە رەهاییی.

سۆشیال میدیا

بیروڕا

ڕۆژنامەی زەمەن
وتاری هەفتانەی گۆڕان زەمەنی ڕەمەزان دایەلۆگی نێوان عێراق و ئەمریكا رووماڵی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا

کولتوور
      

دەمیرتاش لەم مانگەدا رۆمانێکی نوێی بڵاودەکرێتەوە

 

Zemenpress copyright © / [email protected]

Developed by Avesta Group & Powered by Microsoft Azure