کاریگەری هونەری گوتاربێژی لە بانگەشەى هەڵبژاردنەکاندا
10/2/2021 1:20:00 PM
د. تارق جەوهەر سارمەمى
لەكاتى بانگەشەى
هەڵبژاردنەكاندا زۆرجار دەبینین سیاسەتمەداران یا سەرۆكى لیستەكان وتەنانەت خودى
كاندیدەكانیش ناتوانن وەك پێویست سوود لە وتاربێژى وەربگرن، یان ئەگەر وتاریش بدەن
وتارەكانیان پەیامەكەیان یا بیرۆكەكەیان
ناگات و كاریگەرى ئیجابی بەسەر هاندان وجۆشدانى جەماوەر نابێ، ئەمەش بۆ دوو فاكتەرى خودى وبابەتى دەگەرێتەوە لەیەكەمیاندا
ئەو كەسە ئەزموونێكى باشی لە هونەرى قسەكردن و وتاردان وتواناى دەربرین و گۆكردنى
وشە ودەستەواژكاندا نییە، هەندێك جاریش پەیوەستە بە لاوازى پاشخانى رۆشنبیرى ومەعریفی
خودى كەسەكە. دووەمیشیان پەیوەندى بە نا
روونى وئالۆزى وفرەبابەتى ناوەرۆكى پەیامەكەیەوە
هەیە. شارەزایەكى بوارى وتاربێژى دەلێ: هەندێك
كەس هەیە قەت نابنە وتاربێژێكى باش ئەگەر هاتوو كەسێك نەدۆزنەوە، لەجیاتى ئەوان بیربكاتەوە، ئاسان نییە بیتە وتاربێژێكى رەوان ئەگەر خاوەنى بیركردنەوەى وبیرۆكەى داهێنەرانە نەبیت.
ئەرستۆ دەڵێ: هونەرى وتاردان بریتیە لەهێزێك كەتواناى
بروا پێهێنانى هەیە. یەكیك لە سیما دیارەكانى
وتاربێژى وتارى زارەكییە واتە قسەكردن بەشێوەیەكى ئیرتیجالى نەك خویندنەوەى دەق وتێكستى
نووسراو. كاریگەرى دروستكردن وسەرنجڕاكێشان لە دیاریترین سیماكانى وتاردانى سەركەوتووە. (ابن منڤور) لەلسان عەرەبدا دەڵێ: وتار وەك
نامە وایە، سەرەتا وكۆتایى هەیە.
بۆ یەكەمجار یۆنانەكان وتاربێژیان بەكارهێناوە،
چونكە سروشتى كۆمەڵگەكەیان وایكردبوو، هەمیشە خەریكى گفتوگۆ و راگۆرینەوەبن لسەر
بابەتەكانى فەلسەفەى سیاسى وئازادى تاك وبیروراى جیاواز، چەند كەسێك دەركەوتن كەتوانایەكى
باشیان لە هونەرى وتاربێژیدا هەبوو، (سیسیرۆن) لەسەدەى یەكەمى پێش زاین، یەكەم كەس
بوو كە لەرۆما وتاربێژى بەكارهێنا. دواتریش چەند قوتابخانەیەك بۆ فیربوونى وتاربێژى
كرانەوە.
بەگشتى دەتوانین بڵێین وتاربێژى : بریتیە لە ناردنى بیرۆكەیەك لەرێی دارشتنى قسە و پەیامێك بۆ بەدەیهێنانى
ئامانجێكى دیاریكراو كە بە زارەكى بەشیوەیەكى كاریگەر ئاراستەى وەرگر دەكرێ، بۆ
دروستكردنى كاریگەرى بەسەر بۆچوون وهەڵوێستەكانى بەرامبەر وهاندان وبروا پێهێنانی جەماوەر بەو ئاراستەیەى كە وتاربێژ دەیەوێ .
وێراى پێشكەوتنى تەكنەلۆژیاى پەیوەندیەكان و
بلآوبوونەوەى تۆڕەكانى ئەنتەرنێت، بەلام هێشتا هونەرى وتاربێژى گرنگى خۆى لەدەست نەداوە،بەتایبەتى
لەكاتى هەلبژاردنەكاندا، لەپرسە سیاسى وئابوورى ئایینی وكۆمەلایەتییەكاندا چ لەبەردەم
جەماوەر بێ یا لەسەكۆى راگەیاندنەكانەوە بێت. چونكە گوتارە سیاسى وئاینیەكان كۆەلایەتییەكان
هێشتا كاریگەریان بەسەر كۆمەلگا و وەرگردا
ماوە، لەرووى زمانەوانى ودەستەواژەكانیشەوە وتاربێژى پێى دەوترێت: تواناى قسەكردن
لەگەل خەڵك بەشێوەیەك كە لەگەل خواست و پێداویستیەكانى ئەودا بگونجێت.
لەوتاربێژیدا
ئامادەكردنى دەقی وتارەكە گرنگە، بەلام لەویش گرنگتر شیوازى دەربرینى وتاردانەكەیە،
وتارنوووسی بەتوانا چەند بیرۆكەیەكى خاو بۆ بیرۆكەى روونتر دەگۆرن، ئەمەش گرنگترە
لە تواناى قسەكردن، هەندێك كەس كە گوى لە وتارێك دەگرێ، دەیەوێ شتێك فێربێت، یا زانیاریەكى تازە یان ئیلهامێك وەربگرێت، یان
پێداویستییەكی هەیە دەیەوێ بۆی پڕبكەیتەوە. كەدەچیتە پشتى مایكرەفۆن یا سەكۆى قسەكردن دەبێ بزانى بۆ لەوێی؟ دەتەوێ چی بلێی؟ و چۆنیش
دەیلێی ! هەر وتاربێژێك پێویستى بە چەند یاریدەدەرێك
هەیە بۆ ئەوەى لەجیاتى ئەو بیربكەنەوە یا بیرۆكەكانى دەولەمەند بكەن یا بۆى رێكبخەنەوە.
هونەرى وتاربێژى پێویستى بە سێ كەرەستەى سەرەكى
هەیە: ( وتاربێژ - جەماوەر - بابەت) هەر تارێكیش لە سێ بەشی پێكهاتوون كە تەواوكەرى
بیرۆكەى وتارەكەن ئەوانیش: پێشەكى - ناوەرۆك - كۆتایى.
هەندێك لە توێژینەوەكان
ئاماژە بەوەدەكەن؛ هەندێك كەس دەترسن بەرامبەر
جەماوەرێكى زۆردا قسە بكەن، پێیان وایە قسەكردن لە بەرامبەر كامیرایەکى تەلەفزیۆندا زۆر لەترسى مردن گەورەترە!. بۆ
دوور كەوتنەوە لەو ترس و دلەراوكێیەى داتان دەگرێت، پێویستە زیاتر لەوبوارەدا بخوێننەوە،
لەم نووسینەدا کە هاوکاتە لەگەل بانگەشەی
هەلبژاردنەکانى پەرلەمانى عیراق، هەندێك
زانیارى بنەرەتى لەبارەى کاریگەرى هونەرى وتاربێژى ومەرجەكانى وتاربێژێكى سەركەوتوو
باس بكەین. بۆ ئەوەى کاندیان وسەرۆکى لیستەکان لەکاتى گوتاری بانگەشکرندا لەبەرچاویان بگرن.
دیارە لەپشتى هەر وتاریكى سەركەوتوو ئامادەكاریەكى
زۆر و باش وپێشوەخت هەیە، بۆیە گرنگە بۆ هەر وتارێك، پیشتر بەباشى خۆمان ئامادە بكەین،
هەر لە هەلبژاردنى بابەتەكەوە بگرە تا شێوازى نووسین ودارشتن وخۆ راهێنانمان لەسەر
تاقیكردنەوەى وتارەكە.
پێش ئەوەى قسە بۆ خەلك بكەى، دەبێ جەماوەركەت بناسى و بزانى بۆكىَِ قسە دەكەى! كێن ئەوانەى گوێت لێدەگرن؟ بزانە بابەتەكەت چەند
گونجاوە لەگەل جۆرى رەگەز، تەمەن ،وئاستى رۆشنبیرى گوێگرەكانت؟ نابێ ئاستى كۆمەلایەتى،
وبیروباوەرى ئایینى، سیاسی، دابونەریتى كۆمەلایەتى گوێگرەكانت لەبیر بكەى!. بەگشتى پێویستە بابەتى وتارەكەت بەسەر سێ پارچەى تەوكارى یەكترن دابەش بكەى ئەوانیش : دەستپێك - ناوەرۆك - كۆتایی
پەیامەكەیە:
دەسپێك ؛ ئەمە سەرەتاو
دەرزاوەى چوونە نێو بابەتەكەیە، بۆیە پێویستە بەشێوازێك دەستپێ بكەى كەسەرنجراكێش
بێت بۆ گوێگرو بینەران تا گوێ لەوتارەكەت بگرن، باشتر وایە بە چیرۆكێكى سەرنجراكێش، یا نوكتەیەك، یا پرسیارێكى سەرسوورهێنەر
یا ئامارێكى مەترسیدار كەپەیوەندى بە بابەتەكەتەوە هەبێت وتارەكەت دەستپێبكەى، یا
بەباسكردنى پەندێك یا دێرێك لە شیعر بچیتە نێو بابەتەكە بۆ ئەوەى وەرگر بەلاى گوتارەكەتدا رابكێشى.
ناوەرۆك و خالە
سەرەكیەكان؛ ئەو بیرۆكە سەرەكیانە دەگرێتەوە
كە دەتەوێ بە گوێگرەكانى رابگەینیت، هەولبدە
لە سێ خاڵ زیاتر باس نەكەیت، بۆ ئەوەى سەر لەوەرگر نەشێوێنى، ولەئامانجى سەرەكى
باسەكە وپەیامەكەشت دەرنەچیت، بۆیە هەولبدە
بیرۆكەكانت بەشێوازێكى ئاسان ولۆژیكى ویەك لەدواى یەك ریكبخەیت كەتەواوكەرى یەكتر
بن . نەك چەند بیرۆكەیەكى جیاواز لەیەك بۆنەدا بخەیتەروو.
هەولبدە بابەتەكە بەحەزو ئارەزووێكى زۆرەوە دەست
پێ بكەى، پێویستە بابەتیك هەلبژێرى كەهەست دەكەى لەگەل حەزو خواستى تۆ دەگونجێت، هەرچەند
گرنگى بایەخدانت بەو بابەتەى قسەى لەسەردەكەى زیاد بكات، هێندەى تر سەركەتووتر دەبیت،و
ئاسانتر دەتوانى كۆنترۆلى بكەى، وبەبروا بەخۆبوونەوە بۆ ئامادەبووان وبینەرانى بخەیتەروو.
گرنگە بزانى لەسەر چ بابەتێك قسە دەكەى! پێویستە
زۆر شارەزایت لەسەر ئەو بابەتە هەبێت كەدەتەوێ قسەى لەسەر بكەى، بۆیە دەخوازێ زانیارى
بنەرەتى ولاوەكى لەسەرى بابەتەكە كۆبكەیتەوە. چونكە لەوانەیە لەنێو جەماوەرەكە
رووبەروى چەند پرسیارێك ببیتەوە، بۆیە دەبێ زۆر بەباشى خۆتى بۆ ئامادەبكەى وحساب بۆ
هەموو ئەگەرەكان وجۆرە پرسیارێك بكەن.
كۆتاییى پەیام؛
لیرەدا جەخت لەسەر پەیامى كۆتایى بكەوە كە دەتەوى چ قسەیەك بە وەرگر یان جەماوەرەكە
بگەینیت، تەئكید لەسەر ئەو ئامانجە بكەوە كە دەتەوێ بیگەیتێ، پێویستە زۆر گرنگى بەكۆتایى پەیامەكەت بدەیت،
تا بەحەماس وجۆشوخۆرشەوە كاریگەرى بەسەر وەرگر یان جەماوەر بەجێبێلى.
بیرۆكە سەرەكیەكانت لەسەر پارچە كاغەزیكى بنوسەوە
كە بەقەبارەى 5-10 سانتیم بیت، ئەمەش شیوازێكە
زۆر جار پێشكەشكارى بەرنامەكانى تەلەفزیۆن بەكارى دەهێنن، پێویستە كارتەكان بچووك
بن نەك گەورە، نەبادا بەرچاوت بگرن لەبەرامبەر جەماوەردا. لەسەر ئەو كارتانە تەنیا
بیرۆكە سەرەكیەكانت بەكورتى بنوسە، بیرت نەچێت هەموو شتێكى لەسەر مەنووسە، تەنیا بۆ
بەبیرخستنەوەى خالە سەرەكیەكانە.
مەشق بكە / مەشق بكە/ مەشق بكە/ مەشقكردنى بەردەوام نهینى سەركەوتنەكانە، لێرەوە
پێویستە پێش ئەوەى هەر وتارێك یێشكەش بكەى پێویستە ماوەیەكى باش خۆتى بۆ ئامادە بكەیت، لەبەرامبەر ئاوینەدا وتارەكەت
بخوێنەوە ومەشقى لەسەر بكە، سەرنجى شێوەى دەموچاو وجولەى دەستەكانت، وشێوازى
وتاردانەكەت بدە، یان چەند جارێك لەلاى هاوریكان و كەسە نزیكەكانى خۆت چەند جارێك وتارەكەت بخوێنەوە. بۆ ئەوەى سوود لەتێبینیەكانیان
وەربگریت.
باشترە وتارەكەت بە مۆبایلەكەت تۆماربكەى چەند
جاریك سەیرى بكەیتەوە سەرنجى شێوازى دەربرین و خاووى وخیرایى خوێندنەوەكەى خۆت بكەیت،
لەبیرت نەچیت چاودیرى كاتەكەش بكە بزانە لەو ماوەیەى كەبۆ وتارەكەت دانراوە دەتوانى
تەواوى بكەیت.
ئەگەر بەباشى خۆت
ئامادەكردبێت، مەشقى تەواوت لەسەر كردبێت، لەكاتى وتارداندا، سەرت بەرەوانێژى وهێمنى خۆت سوور دەمینێ، هەست دەكەى كە چەند لێهاتوو و بەتوانای و بروات بەخۆت
هەیە. لیرەدا چەند خاڵێك دەخەینەروو بۆ ئەوەى وتاربێژێكى سەركەوتووت لێدەربچێ وپەیامیكى گاریكەریشت لەبانگەشەی هەلبژاردنەكاندا هەبێ:
1- ئەو شوێنەى وتارى لێ دەدەى بزانە كوێیە؟
باشترە زووتر بچیتە ئەو شوینەى كەوتارەكەى لێ پێشكەش دەكەى. بۆ ئەوەى لەكەش وهەواكەى
رابێیت، ولەوەش دلنیابیت كە هەموو ئامێرێكى تەكنیكى پێویست بۆ گواستنەوەى دەنگ
ونمایشكردنى داتاشۆ ( (data show ئامادەكراوە، بۆ دوركەوتنەوە لەهەر ئەگەریكى چاوەروان نەكراو. كەزۆر
جار لە دوا چركەساتەكانى پێش دەستپێكردنى وتارەكەت روو دەدات. ئەگەر بۆت رێككەوت، باشتر وایە پێشتر لەهەمان ئەو
شوێنەى كەوتارى لێدەدەى چەند جارێك مەشق وراهێنان لەسەر خویندنەوەى وتارەكەتدا بكەى.
2- - جلو بەرگێك لەبەر بكە كەلەگەل شوێنەكە وكاتو ساتى وتاردانەكەتدا بگونجێت. جلو
بەرگى رەنگاو رەنگ و خۆرازندنەوەى زیاد بەكارمەهینە بەتایبەتى بۆ ژنان، بۆئەوەى سەرنجى
بینەران رانەكێشیت باشترە ئەوان تەركیز لەسەر وتارەكەت بكەن نەك جلو بەرگەكەت.
3- - پێش دەست پێكردنى وتارەكەت، هەناسەیەكى
قوول هەلمژە، چونكە زۆركەس هەیە كە چەند لەوادەى پیِشكەشكردنى وتارەكەى نزیك دەبێتەوە
تووشى سترَس و دلەراوكى وترس دەبێت، بۆیە باشتروایە چەند جارێك هەناسەیەكى قوڵ هەلمژى
وبەهیواشى بیدەیتەوە، بە 20 چركە پێش ئەوەى چاوت بە جەماوەرەكەت بكەوێت. ئەمەش وات
لێدەكات كەهەست بەهێوربوونەوە بكەیت و بەبوێرى دەركبەوى ومتمانە زیاترت بەخۆت هەبێت.
4- بزەیەك بكە، چونكە بزە وخەندە لەگەل جەماوەر
پێش دەستپێكردنى وتارەكەت دیوارى ترس و بەستەڵەكى نێوان خۆت وجەماوەر دەرووخێنێ. هەست
بەبروا بەخۆبوون و وەلانانى ترس دەكەیت.
5- راست بووەستە، وسەیرى چاوى بەرامبەركەت
بكە، بروات بەخۆت هەبێت، واخۆت دەربخە كەتۆ لەجەماوەر ناترسى وتۆ خاوەنى ئەوانى.
بەم شێوەیە هێدى هێدى ترسەكانت دەرەوێتەوە.
6- بەزمانیكى ئاسان قسە بكە كە هەموو خەلك
لێت تێ بگات ، دەستەواژەى ئالۆز و شیوازێكى قورسى زمانەوانى وقسەكردن بەكارمەهێنە،
چونكە جەماوەر لێت تێناگا و پەیامەكەشت بەئاسانى ناگاتە خەڵك. تەركیز بكە بۆ ئەوەى
بیرۆكەكانت بە ئاسنترین ریگا بگاتە گوێگر بە بەكارهێنانى رستەى كورت وسادە كە خەلك
بەئاسانى لێیان تێ بگات.
7- بەهێمنى وخیراییەكى گونجاوەوە قسە بكە،
زۆر خاو مەبە، زۆریش خیرا مەبە، بە مامناوەندى قسە بكە، پەلە مەكە لەقسەكردن وفریدانى
وشەكان،واتە لەكۆلأ خۆتى مەكەوە. چونكە گەر
بەخاوى قسە بكەى، گویگرەكانت تووشى بیتاقەتى
دەبن، ئەگەر بەخیراییش قسە بكەى ئەوا رەنگە فریارى بیستى هەموو بیرۆكەكانت نەكەون،
بۆیە پێویستە بەهیمنى وخێراییەكى مامناوەندییەوە قسە بكەیت.
8- ئەگەر لەبەردەم مایكرۆفۆن قسەت دەكرد، هەوڵبدە زۆر دەمت لە مایكەكە نزیك
نەبێت، با لە ئاستێكى گونجاوەوە دووربى لێى .
9- تەئكیدلەسەر وشە ودەستەواژە گرنگەكانى
وتارەكەت بكەوە، ئەگەر ویستت تەئكیدیان لەسەر بكەیتەوە دەتوانى دووبارە یان سێبارەیان
بكەیتەوە. (لۆسەر مارتن كینغ ) لەوتارە بەناوبانگەكەیدا بەناوى (خەونم هەیە) كەسالى
1963 لەبەردەم 250000هەزاركەس پێَشكەشى كرد، 8 جار دەستەواژەىI HAVE A DREAM ى بەكارهێنا، ئەو وتارە بەیەكیك لە
وتارە هەرە گرنگ ومێژوویەكان دەژمێردێت. كەدژى سیاسەتى رەگەز پەرستى بەرامبەر رەش
پێستەكانى ئەمریكا پێشكەشى كرد.
10- تۆنی دەنگت بگۆرە، لەسەرەتاى هەر بیرۆكەیەك، بەئاستێكى
بەرز قسە بكە، پاشان هیواش هیواش نزمى بكەوە.
هەر كاتێك ویستت تەئكید لەسەر بیرۆكەیك بكەیتەوە یا هەڵوێستێكى دیاریكراو روون بكەیتەوە
دەنگت بەرز بكەوە، بەلام بیرت نەچێت هاوار مەكە، چونكە دەنگ بەرزكردنەوە
وهاواركردن دووشتى جیاوازن.
11- گۆرینى ئاستى خێرایى دەنگ لەكاتى قسەكردندا هونەرێكى
قسەكردنە، ویارمەتیت دەدات كەسەرنجى گوێگرەكان بەلاى وتارەكەتدا رابكێشیت. ئەو كاتەشى
دەتەوێ تەركیز لەسەر خالێك بكەى دەتوانى هێواشتر، هێمن تر قسەى لەسەر بكەى.
12- لە پێش وپاش ە گەیاندنى هەر بیرۆكەیەكى گرنگ كەمێك
بووەستە، هەناسەیك كورت بدە، ئەمە لەدووشت یارمەیت دەدات: یەكەم: دەرفەتێك بە
ئامادەبوان دەدات كە خۆیان بۆ وەرگرتنى بیرۆكەیەكى نوێ ئامادەبكەن. هەناسەیەكیش بەخۆت
دەدەى كە دەتوانى پشوویەكى كورت بدەى، كەمێك دەمت تەر بكەیتەوە، یا قومێك ئاو بخۆیتەوە
بۆ ئەوەى قورگت وشك نەبێت.
13- سەیرى چاوى ئامادەبوان بكە، هەیە سەیرى سەقف
ودارودیوارى ژوورەكە یاكەسێكى دیاریكراو دەكات، سەیرى چاوى گویگرەكانى یا جەماوەركەى
ناكات، ئەمە كارێكى باش نیە، چونكە كۆمەنیكەیشن لەگەل بەرامبەرەكەى دروست ناكات. لەبەر
ئەوەى سەیرى جەماوەر ناكات ووایان لێدەكات كە گرنگى بەوتارەكەى نەدەن. چونكە زمانى
چاو سەرنج راكێشە بۆیە پێویستە وتاربێژ یان وتاردەر 3-5 چركە سەیرى چاوى بینەرەكانى
بكات، چاوت بەراست وچەپ وناوەراستى دانیشتوان
یا ئامادەبوواندا بگێرە. وایان لێدەكات كە گرنگى زیاتر بە قسەكانت بدەن، خۆیان بەشتى
لاوەكیەوە مەشغول نەكەن.
14- سەیرى ئامادەبوان بكە، بۆ زانینى فیدباكی ئەوان،
ئایا چ گوزارشتێك لەدەم وچاویان دخوێنەوە، بزانە هەست بەچى دەكەن، گەر بینیت برۆیەكانیان
گرژكردووە، بزانە كە لە بیرۆكەكەت تێناگەن، بۆیە پێویستە بیرۆكەكەت بەشێوازێكى تر
دابرێژیتەوە، بەلام كە بینیت ئەوەى لەدواوە دانیشتووە سەرى دەهێَنێتە پێشەوە، ئەوە بزانە كەدەنگ نایگاتى وهەولبدە كە دەنگت بەرزتر بكەیتەوە، بەلام
ئەگەر تێبینیت كرد كە پستەپست و قسەى لابەلا وغەڵبەغەلب دروست بووە لەنێو ئامادەبوان ئەوا دەبێ بزانى كاتى ئەوە هاتووە
كۆتایى بەو حالەتە بهێنى وپرسیارێك بخەیتەروو كە سەرنجیان بەلاى قسەكانى خۆتدا
رابكشێتەوە، بەلام ئەگەر بینیت یەكێك سەیرى سەعاتەكەى دەكات، دەبێ بزانى كە زۆرت
قسەكردووە كاتى ئەوە هاتووە بەخێرایى قسەكانت
كۆتایى پێ بهێنی.
15- زمانى جەستە یەكیكە لە ئامرازەكانى كە
لەهونەرى وتاربیژىدا رۆل وكاریگەرى زۆرى بەسەر سەركەوتنى كەسی وتاربێژدا هەیە، بۆیە
گرنگە وتاربێژ لە هونەرى زمانى جەستەدا شارەزایى هەبیت وبزانى جولەكانى دەست وچاو
شێوەى وەستان وجولەى جەستەى جۆن بەكاردێنى. سالى 2004 باراك ئۆباما لە وتارەكەیدا كە لەكۆنگرەى حزبى دیموكراتى ئەمریكى
پێشكەشى كرد، زۆر ژیرانە توانى زمانى جەستە بەكاربهێنى، هەنگاوەكانى رۆیشتنی جێگیربوو،
شانەكانى راست بوو خوار نەبوو، وەستانیكى بەهیزى هەبوو، كاریگەریەكى گەورەى بەسەر
بەردەوامبون لەگەل جەماوەر هەبوو، كاریگەرى و تۆنى دەنگى، بەهرەى خوایى. سیاستمەدارى لیهاتوو بەئەزموون كە
لەهونەرى گەیاندن شارەزابێ، دەزانێ چۆن وبەچ
شێوازێك پەیامە سەرەكیەكەى بگەینێتە ئەوانى تر بۆ ئەوەى ئامانجەكانى خۆى لەوتارەكەیدا
بەدیبینێ. جا بەشێوەى پێراگەیاندن بێ یان
كاریگەرى دانان یا بڕوا پێهینان بی یا هاندان و ئاراستەكردن بێت.
لەكۆتاییدا دەبى ئەوە بزانى كەهونەرى وتاربێژى،
مەهارەیەكە وەك هەر مەهارەیەكى تر كەپێویستى بەپشوو درێژى ومەشق و راهێنان و خۆتاقیكردنەوەى
بەردەوام هەیە، بۆیە دوو دڵ مەبە هەر كە دەرفەتت بۆ رەخسا مەشقی لەسەر بكە، هەروەها
چاودێرى وتاربێژەكان بكە، بزانە كامیانت بەدڵە وسودى لێوەربگرە، لێى فێربە، سەرنجى
جولەى دەستەكانیان بدە، تێبینى تۆنی دەنگ
وگوزارشتى دەموچاو وجولەى سەریان بكە، هەر
وتاربێژێك شێوازێكى سەرنج راكێشى خۆى هەیە. ئەوەى لەسەرت پێویستە لەهەر باخچەیەك
گولێك هەلبژێرەو بەگشتى سوودیان لیوەربگرە.
*ماستەر لە راگەیاندن وپەیوەندییە گشتییەكان-شارەزا لەبوارى كۆمیونیكەیشن وتەبێژیدا.