ماکرۆن لە سیاسییەکی سەرکەوتووەوە بۆ سەرکردەیەکی لاواز
04:36 - 07/07/2024
زەمەن _ جیهانی
شکستە سیاسییە پێشبینی کراوەکەی سەرۆکی فەڕەنسا ئیمانوێل ماکرۆن لە هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی فەڕەنسادا لە ڕۆژی یەکشەممەدا ڕەنگە ببێتە هۆی پەککەوتنی وڵاتەکە و لاوازکردنی ماکرۆن لە دەرەوە، لە کاتێکدا کە فەڕەنسا ئامادەکاری دەکات بۆ ئەوەی بچێتە بەرچاوی جیهان و میوانداری ئۆڵۆمپیادی پاریس بکات.
ماکرۆن کە گەنجترین سەرۆکی فەڕەنسایە و لەسەر ئاستی جیهانیش بە هەوڵە دیپلۆماتییە ماندوونەناسەکانی و دەستپێشخەرییەکانی بۆ لایەنگریکردنی ئەوروپا ناسراوە، ئێستا زۆرێک بیر لەوە دەکەنەوە ماکرۆن چۆن دەتوانێت سەرۆکایەتی وڵاتەکە بکات ئەگەر زۆرینەی پەرلەمان بە دەست نەهێنن. بەپێی دەستووری فەڕەنسا، ماکرۆن ناتوانێت لە ساڵی 2027 دا بۆ سێیەمین جار خۆی کاندید بکاتەوە.
ڕۆژی یەکشەممە خولی دووەمی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی فەڕەنسا بەڕێوەدەچێت، لە خولی یەکەمدا پارتی گردبوونەوەی نیشتیمانی مارین لوپین زۆرترینی دەنگەکانی بە دەستهێنا و پارتەکەی ماکرۆنیش پلەی سێیەمی بە دەستهێنا. دەرەنجامی هەڵبژاردنەکان هەرچییەک بێت پێشبینی ناکرێت هەواڵێکی خۆش بێت بۆ ماکرۆن. میدیاکانی فەڕەنسا لەمدواییانەدا باسییان لە ژینگەیەکی " کۆتایی فەرمانڕەوایی " کردووە لە کۆشکی سەرۆکایەتیدا. ڕاپرسییەکان پێشنیاری ئەوە دەکەن کە پارتە هاوپەیمانییە مامناوەندەکەی ماکرۆن بەرەو شکست دەچێت لە هەڵبژاردنەکاندا.
شرۆڤەکانی سیاسی دۆمێنیک مۆیس لە پاریس بە ئەسۆشیەتد پرێسی وت " وەکو ئەوە دیارە کە فەڕەنسییەکان لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنەکاندا ویستبێتییان سزای سەرۆک بدەن."
ئەگەر پارتی گردبوونەوەی نیشتیمانی ڕاستی توندڕەو و هاوپەیمانەکانی زۆرینە لە پەرلەماندا بە دەستبهێنن، ئەوا ماکرۆن دەکەوێتە دۆخێکی خراپەوە، چونکە دەبێت لەگەڵ سەرۆک وەزیرێکی دژە کۆچ و نەتەوەپەرستدا کاربکات. ئەگەر نا، ئەوا ماکرۆن ڕەنگە هەوڵی ڕێگەیەک بدات بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی چالاک، ئەوەش ڕەنگە لە ڕێی ڕێککەوتنێکەوە بێت لەگەڵ ڕکابەرەکانی لە باڵی چەپدا.
لە هەردوو حاڵەتەکەدا، ماکرۆن چیتر ناتوانێت پلانەکانی خۆی جێبەجێ بکات کە لە سیاسەتەکانی لایەنگریکردنی کارەوە سەرچاوەیان گرتووە و مەبەست لێیان پتەوکردنی ئابووری فەڕەنسا بووە.
مۆیس وتی " ئێمە لە نادیاریداین. نادیاری نادیارییە. چونکە حکومەتە هاوبەشەکان نەریتێکی فەڕەنسی نین."
لە دەرەوەی فەڕەنسا، ماکرۆن وەکو یاریکەرێکی سەرەکی جیهان ناسراوە، ئەوەش بەهۆی چالاکییە دیپلۆماتییە بەردەوامەکەیەوە. ماکرۆن بە تەواوەتی بەشدار بووە لە هەنگاوەکانی ڕۆژئاوادا بۆ پشتیوانیکردن لە ئۆکرانیا دژی داگیرکارییەکەی ڕووسیا. لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستیش فەڕەنسا لەگەڵ هاوبەشە عەرەبییەکاندا هەوڵی دیپلۆماتی داوە. پێشتر لەم ساڵدا ماکرۆن دیدی خۆی بۆ یەکێتی ئەوروپا خستەڕوو، داوای لە یەکێتییەکە کرد بەرگرییەکی تایبەت بە خۆی دروست بکات و چاکسازی گەورەی بازرگانی و ئابووری ئەنجام بدات لە پێناو کێبڕکێکردن لەگەڵ چین و ئەمەریکادا.
دەستووری فەڕەنسا هەندێک لە دەسەڵاتەکان بەسەر سیاسەتی دەرەوە و کاروباری ئەوروپا و بەرگری دەدات بە سەرۆک. بەڵام دابەشکردنی دەسەڵات لەگەڵ سەرۆک وەزیرێکدا کە سەر بە پارتە ڕکابەرەکە بێت هێشتا ڕوون نیە، بەبێ پشتیوانی حکومەتیش، ڕۆڵی ماکرۆن ڕەنگە ئیتر سنووردار بێت.