نەوشیروان مستەفا پێشمەرگەی لیبڕاڵ
8/31/2019 8:42:00 PM
د.فەرەیدون نوری
ئاوڕدانەوەیەک
لە ژیان و سامانی هزریی
نەوشیروان مستەفا:
ئەو پارتیزان و پێشمەرگە راستەقینەیەی کە ئازادیخواز دەرچو
یادگەش نەوشیروان مستەفا، دەرچوی زانستە سیاسییەکان، رۆژنامەوان، پێشمەرگەو پارتیزان، بیرمەندو سیاسەتوانێکی خودان ئەزمون و بیردۆزێکی چەپ بو کە نزیکەی نیو سەدە لە نێو کەشوبا و گۆڕەپانی سیاسی و خەبات لە عێراق و کوردستاندا رۆڵێکی هەرە کارای بینی و پاش مەرگ، میراتێکی فرەڕەنگ و هەرمانی لە بواری بیردۆزیی و کردەییدا بە یادگار هێشتەوە.
نەوشیروان مستەفا کە لە دواساڵانی جەنگی دوەمی جیهانیی و لەنێو بنەماڵەیەکی مامناوەندی لەدایک ببو، ئەندامێتی لە نێو کۆمەڵەی خوێندکارانی پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراق، بو بە سەرەتایەک بۆ ئاوێتەبونی فەرمی بە دنیای سیاسەت‌و دواتر بەردی بنەمای یەکەمین بزاڤ و رەوتی سیاسیی چاکسازیخوازی ناچەکداری بە نێوی “گۆڕان” وەک پلانێکی نوێ لە سیاسەتی هەرێمی کوردستاندا دانا کە بو بە دوا وێستگەی خەباتی سیاسی.
هەم رۆژنامەوان بو و هەمیش مێژوی بۆ رۆژنامەگەریی کوردی نوسییەوە و لەولایشەوە بە خوێندنەوەیەکی رەخنەگرانەوە، روی لە نوسینەوەی مێژوی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردان هەر لە ئەمارەتەکانی بابان و ئەردەڵانەوە هەتا دیرۆکی کورد نا، پێنوسی بۆ نوسینەوەی رەوتی ناوخۆ و دەرەکی گۆڕانکارییەکانی کوردستانی عێراقی لە ڕێی یادەوەرییەکانی خۆیەوە لە چەندان بەرگدا بە روانینێک لە ناوەوە و هەڵوێستێکی حیزبی و ئایدیۆلۆژیک بەدەستەوە گرت و لە کۆمەڵە بەرهەمێکی گرانباییدا لە بن ناوی “بەدەم رێگاوە گوڵ چنین” بە بۆچونێکی نەتەوەیی، کەوتە لێکدانەوەی ناوەڕۆکی ئەدەبی کلاسیک و بە خوێندنەوەیەکی جیاواز بۆ میرات و سامانی مەعنەوی و مێژوی کوردان لە چوار سەدەی ڕابردودا و لە ڕێی کۆمەڵە نامەیەکی رەخنەییەوە بۆ یادگەش جەلال تاڵەبانی، بڵاوی کردەوە تا جیاوازیی روانگە و بۆچونی خۆی لە تەک “مام جەلال”دا لە مێژودا بنوسێتەوەو لە ئەنجامیشدا “یادداشتەکانی ئەنجومەنی حوکم”ی کە هەڵگری یادەوەرییەکانی سەبارەت بە ئەودیو و رەوتی زاڵ بەسەر نوسینەوەی دەستوری عێراق پاش روخانی رژێمی بەعس بو، نوسییەوە تا جگە لە چوار دەیە دەوری کاریگەر و کردەیی لەسەر گۆڕەپانی سیاسەت، میراتێکی نوسراویش لە بواری مێژو، فەرهەنگ و رۆشنبیری، ئەدەب‌و سیاسەتی کوردستان بە یادگار بهێڵێتەوە.
پێنوسی بەبڕشت و توانای باڵای هەڵسەنگاندن و لێکدانەوەی گەلێک فراوانتر لە زمانی لێدوان و ئاخاوتنی بو، لە هەمان حاڵدا کەسێکی واقیعخواز بو لێ هەمیشە لەسەر بنەما و پرینسیپەکانیشی مکوڕ بو‌و بە هیچ کلوجێک دەستبەرداریان نەدەبو.
نەوشیروان مستەفا، باوەڕی بە رێبازێکی تایبەت بو لە پێناو هێنانەدی ئامانجەکانی، مرۆڤێکی خۆنەویست بو، تا ئەو رادەیەی لەپێناو سەرلەنوێ هەڵگیرشانەوەی شۆڕش دەستبەرداری خوێندنی باڵا دەبێت.
نەوشیروان مستەفا، باوەڕی بە رێبازێکی تایبەت بو لە پێناو هێنانەدی ئامانجەکانی، پێداگری باجێکی قورس بو، کەچی مرۆڤێکی خۆنەویست بو، تا ئەو رادەیەی لە ناوەڕاستی حەفتاکانی زایینیدا بۆ هەڵگیرساندنەوەی سەر لە نوێی خەبات و شۆڕشی کوردان پاش نسکۆی (1975)، دەستبەرداری خوێندنی باڵای خۆی دەبێت و “لە کەنارەکانی دانوبەوە تا خڕی ناوزەنگ” رو لە کوردستان دەکاتەوە و لە رێکخستنەوە و درێژەدان‌و گەشەپێدان بە چوارچێوەی دەسەڵاتی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە رابەرایەتی یادگەش جەلال تاڵەبانی و گواستنەوەی بۆ یەک لە کاراترین پارتە سیاسییەکانی کوردستان و رکابەر و هاوشانی پارتی دیموکرات، هەم وەک ئایدیۆلۆگێکی حیزبی کە رەوتی چەپ و یەکگرتویی نێو یەکێتی رابەرایەتی دەکرد و هەمیش مینا فەرماندەی پێشمەرگە، کۆڵنەدەر، ئازا و جەنگاوەرێکی توند و تۆڵ لە بەرەنگاربونەوەی دوژمنان‌و رکابەر، دەوری سەرەکی دەبینی و بە پاڵپشتی توانای زانستی،ورە و توانای باڵای لە مەیدانی شەڕدا و پێگەییشتویی هزریی و ئاوەزی سیاسیی خۆی، بو بە کەسی دوەمی نێو ئەم پارتە و جێگری سکرتێرەکەی.
جیاوازییەکانی نێوان
نەوشیروان مستەفا و مام جەلال
هزر و ئەندێشەی نەوشیروان مستەفا لەگەڵ “مام جەلال”دا جیاواز بو و تا چەندە تاڵەبانی بۆ راکێشانی بیروڕای گشتیی لە گەشتە دیپلۆماسییەکانی و هەروەها راوێژکاریی لە دەرەوەی کوردستان و لە پایتەختەکانی جیهان ئاوڕی لە رەوتی بن دەسەڵاتی خۆی دەدایەوە، نەوشیروان مستەفا چالاکیی مەیدانی و کاری رێکخراوەیی، دەوری کارا لە جوگرافیای کوردستان و خەباتی پێشمەرگایەتی بە هۆکاری سەرەکی پەرەسەندنی توانا و دەسەڵاتی حیزب دادەنا و جەختی لەسەر دەکردەوە. جیاوازیی روانگە و بۆچونی نەوشیروان مستەفا لەگەڵ تاڵەبانی لەسەر پرسی وەک شێوازی بەڕێوەبەرێتی و رابەرایەتیکردنی حیزب، چۆنێتی کاری رێکخراوەیی، شێوەی گواستنەوەی بەرپرسیاریەتییەکان بۆ ئەندامانی نێو حیزب‌و رێكار و میکانیزمی دابەشکردنی ئەرک و بەرپرسیاریەتییەکان، شێوەی ڕێککەوتن و بەشداربون لە نێو هاوپەیمانییە سیاسیی و سەربازییەکان و شێوازی بەرەنگاربونەوەی نەیاران و رکابەران لە یەکەمین ساڵی پاش راپەڕینەکەی ساڵی (1991)، هێدی هێدی دەرکەوت و ئەم جیاوازییە لە کۆنگرەی یەکەمی حیزبدا لە ساڵی (1992) ئاشکراتر خۆی دەرخست.
ئەگەرچی تاڵەبانی لەبەر ناسینی کەشوهەوای سیاسیی زاڵ بەسەر کوردستان‌و ئەزمونی گرانبایی بۆ راکێشانی رای هاوڕێیانی و بیرکردنەوەی تایبەتی بۆ کاریگەری دانان و لێک نزیککردنەوەی دڵان، داکۆکی زۆرینەی حیزبی لە پشت بو، بەڵام کارتێکەریی و کەسایەتی ناوازە و راهاتو بە ژیانی سادە و ساکار، ئیرادەی واڵا و نەزم و توند لای نەوشیروان مستەفایش لە نێو حیزبدا هەر لە سەرەوە تا خوارەوە کەس نەبو نکۆڵیی و حاشای لێ بکات.
بەهەندوەرنەگیرانی بیرۆکە و روانگەو بۆچونەکانی لە لایەن مام جەلالەوە بو بە هۆی دڵگرانی، هەر بۆیە بەشی زۆری ساڵانی دەیەی کۆتایی سەدەی رابردو لە دەرەوەی کوردستان لەپشت سەرناو بەکردە گۆڕەپانەکەی بۆ تاڵەبانی بەجێهێشت، هەتا بەشکو پێش بە قوڵبونەوەی کێشە و ناکۆکی‌و چەندبەرەکی لە نێو ریزەکانی حیزبدا بگرێت. دەرەنجامی ساڵانی دورکەوتنەوە و غوربەت، بەڵام کۆمەڵە بەرهەمێکی گرانبایی لێ کەوتەوە کە ئەمڕۆکە بە بەشێک لە میرات و سامانی هزریی دادەنرێن.
نەوشیروان و کێشە ناوخۆییەکان
ناکۆکییەکانی ناوخۆی نێوان بزاڤە کوردییەکان لە عێراق کە لە ناوەڕاستی شەستەکانی سەدەی ڕابردوەوە دەست پێ ببو، لە نەوەدەکاندا بە دوای هەڵگیرسانی شەڕی براکوژی، گەییشتە ترۆپک و ئەوپەڕی خۆ. ئەرچی زۆربەی پارت و رەوتە سیاسییەکانی کوردستان هەر کامە بە گوێرەی دەسەڵات و پێگەی خۆ لەم بوارەدا دەوریان هەبوە، بەڵام گومانی تێدا نییە کە رێبەرانی دو پارتی سەرەکی و رکابەر واتە پارتی دیموکرات و یەکێتیی نیشتمانی بە تایبەت نەوشیروان مستەفا پتر لە خەڵکانی دی کەوتنە بەر پرسیاری هەمەلایەنە سەبارەت بە رادەی بەرپرسیارەتی و رۆڵ و دەوربینین لەم روداوە ناخهەژێنەدا!
بەشێک لە مێژوی خەبات و چالاکیی سیاسی نەوشیروان مستەفا پەیوەندی راستەوخۆی بەم کێشمەکێش و کێشە ناوخۆییە خوێناوییەوە هەیە، هەتا بەوەی لە لایەن نەیاران و رەخنەگرانیەوە بە هۆکارێکی سەرەکی هاتنە ئارای ئەم کێشە و شەڕە کوشندەیە دادەنرێت و وەبەر تیر و توانج دەدرێت.
نەوشیروان مستەفا لە بەشێكی نوسینەکانیدا لە روانگە و دیدێکی ئایدیۆلۆژیی و حیزبییەوە دەڕوانێتە ئەم قۆناغە مێژوییە. بە چەشنێک رادەربڕین سەبارەت بەم قۆناخە بە گوێرەی ئەم نوسینانە وەک بۆ خۆی ددانی پێدا ناوە، چ ئامانجێکی رون بەدەستەوە نادات. چونکە تەنیا کاتێک دەتوانیت هەڵسەنگاندنێکی شیاو و ئاوەزمەندانە بۆ ئەم بەشە تەماویی‌و ناڕونە لە مێژوی گۆڕانکاریی و پەیوەندییە سیاسیی و سەربازییەکانی نێوان پارتەکانی کوردستانی عێراق بکەیت کە رێبەرانی دی و کەسایەتییەکانی نێو ئەم شەڕە، لە روانگەی خۆوە روداوەکان دەگێڕنەوە و توێژەرانیش بەڵگەنامەکانی هاوپێوەند بەم دۆخە لە ئەرشیفی پارتە کوردستانییەکان، حکومەتی عێراق و وڵاتانی دەورگێڕی دی نێو ئەم کایەو مەیدانە دەست دەخەن و دەکەونە تاوتوێ و هەڵسەنگاندنیان.
پاش بەعس
پاش روخانی رژێمی بەعس، نەوشیروان مستەفا دەبێتە یەک لە پێنج سیما و ڕوخساری دیاری کورد لە نێو ئەنجومەنی (25) کەسەکە بۆ نوسینەوەی دەستوری نوێی عێراق و لێرەدا هەوڵ و تەقەلای شێلگیرانەی بۆ نوسینی دەستورێک بۆ هەر هەمو عێراقییەکان بە ئاوڕدانەوەیەکی تایبەت لە کوردان،ئەنجام دەگرێت.
نەوشیروان مستەفا هاوکاتیش هەوڵەکانی لەسەر ئەنجامی ریفۆرم و چاکسازی لە نێو یەکێتیی نیشتمانی وەک یەک لە دو کۆڵەکەی سەرەکیی دەسەڵات لە حکومەتی هەرێمی کوردستان چەند هێندە دەکات و رابەرایەتی ئەنجامی ریفۆرم لە نێو پارتەکەیدا دەگرێتە ئەستۆ. هەر لەم پێوەندییەدا جارێکی دی هەوڵدەدات لە رێی راکێشانی دەنگی تاڵەبانییەوە، بیرۆکە و بۆچونەکانی بۆ ئەنجامی ریفۆرمی بنچینەیی بێنێتە دی بەڵام لەم قۆناغەیشدا دیسانەوە روانگەی لەگەڵ تاڵەبانی جیاواز دەبێت. تاڵەبانی پتر مکوڕ دەبێت لەسەر دەورگێڕان لە بەغدا وەک سەرۆک کە ئەمەیش لە رێی رێککەوتنی ستراتژیک لە تەک مەسعود بارزانی جێبەجێ دەبێت.
درێژەی ئەم دۆخە و بەرفراوانبونی بیر و رای جیاواز لەگەڵ مام جەلال و لە ئەنجامیشدا بێهیوابون بەرانبەر ریفۆرمی نێوخۆیی، دنەی نەوشیروان مستەفا دەدات لە پارتێک کە بۆ دانان، پەرەسەندن و بەرزبونەوەی دسەڵاتەکەی زاترین ساڵانی تەمەنی وەپشت ناوە،دەربکەوێت، تا بە گوێرەی بنەما و ئامانجەکانی خۆی،لە ئاسۆی کوردستاندا دوای رێبازێکی نوێ بکەوێت.
رێگای سێیەم لە هەرێمی کوردستان
نەوشیروان مستەفا ساڵی (2006) و پاش دەرکەوتن لە یەکێتیی نیشتمانی، بە دانانی ناوەندێکی جڤاکی و میدیایی بە ناوی “وشە”، بوار بۆ جێبەجێکردنی دوایین پرۆژەی سیاسیی و چاکسازیخوازانەی خۆی کە سێ ساڵ دواتر لە بن ناوی “بزاڤی گۆڕان”دا سەر هەڵدەدات، دەڕەخسێنێت.
زۆری پێناچێت کە بەشێک لە ئەندامانی پلە بەرزی یەکێتیی نیشتمانی و زۆر هێزی سەربەخۆی ئۆپۆزسیۆن کە هەتا بەدەم دەنگیان دەنەدەبیسترا، پێوەندی پێوە دەگرن و ژمارەیەکی زۆر لە توێژی زانستخوازو دەستەبژێری و هەندێک لە ئەندامانی گەنجی نێو پارتە ئیسلامییەکانی کوردستانیش کە دامەزران و سەرهەڵدانی ئەم بزاڤە نوێیە و پێگەی واڵای رێبەرەکەی، وەک هەلێک بۆ سەلماندنی بونی خۆ، دەقۆزنەوە و پێوەندی پێوە دەکەن.
نەوشیروان مستەفا
دەبێتە ساباتێک بۆ پێکهاتنی رەوتێکی سێیەم لە سیاسەتی هەرێمی کوردستاندا
دواتر نەوشیروان مستەفا دەبێتە ساباتێک بۆ پێکهاتنی رەوتێکی سێیەم لە سیاسەتی هەرێمی کوردستاندا، ئەگەرچی ئەم بزاڤ و تەڤگەرە سەرەتا ئەوەندە بەهەند وەرناگیردرێت، بەڵام تەنیا سێ ساڵ بەس دەبێت بۆ ئەوەی تا سەدی (25)ی کورسیییەکانی پەرلەمان لە هەڵبژاردنی (2009)دا دەست بخات کە هەر ئەم پرسە توانای سەرسوڕهێنەری هزر و ئەندێشەی نەوشیروان مستەفا بۆ راکێشانی رای بەشێکی زۆر لە هاوڵاتییان بە تایبەت توێژی مامناوەندی و هەروەها خەڵکانی پەراوێزنشینی بێبەش لە خزمەتگوزارییەکان، بۆ هەموان بە تایبەت رێبەرانی دو پارتی دەسەڵاتدار، ئاشکرا و توشی شۆک و هەژانیان دەکات.
ئەندێشە و
ئامانجەکانی نەوشیروان مستەفا
پێویستیی ئەنجامی چاکسازیی و ریفۆرمی بنچینەیی لە پێکهاتەی دەسەڵات، جیاکردنەوەی راستەقینەی هێزەکان،دانانی سیستەمێکی پەرلەمانی، سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری، پێکهاتنی سیستەمی بەرگریی یەکگرتو و پیشەیی، جیاکردنەوەو سنوردانان لە بەینی چوارچێوەی چالاکی حیزب و حکومەت، سیاسەتی رونی دارایی و بە سیستەماتیککردنی دەزگەکانی کارگێڕیی‌و رەخساندنی هەلی لەبار بۆ چالاکی توێژی دەستەبژێر لە نێو دەسەڵات و تێپەڕاندنی سیاسەتی دو حیزبی و ململانێ و پێشبڕکێی کلاسیک و سواو،لە داخوازە سەرەکیی و هەرەقەتییەکانی ئەو ڕەوتە نوێیە دەبێت کە نەوشیروان دەیەوێت لە ڕێی پێگەی واڵای سیاسیی خۆی و هەندێک هاوڕێ و یاری دێرین و بە پاڵپشتی توانا و لێهاتویی هێزی گەنج و خوێندەوار و هەروەها بە یارمەتی دەسەڵاتی میدیا بۆ وروژاندنی ڕای گشتیی‌و دروستکرنی گوشار لە نێو کۆمەڵدا بۆ ئەنجامی ڕێفۆرم لە پەیوەندییەکانی حوکمڕانی لە کوردستاندا پێیان بگات.
نەوشیروان مستەفا لە دوایین دەیەی ژیانی خۆدا بە دابڕان و دورکەوتنەوە لە ئایدیۆلۆژی و ئەندێشەی کۆمۆنیستی کە دەرەنجامی گۆڕانکاریی قۆناغ بە قۆناغ‌و ئەزمونی خەبات و ژیان و واقیعخوازی دەبێت، بە دەکارگرتنی ئەزمونی گرانبایی ساڵانی دور و درێژی خەباتی سیاسی و بە یارمەتی هزر و زانست و ئەندێشەیەکی نوێ، لە رێی داڕشتنی نەخشەیەکی نوێوە، پشت لە رابردوی ئایدیۆلۆژیک و ئەزمونی دورو درێژی حیزبیی خۆی دەکات و رێگەیەکی نوێ دەخاتە بەردەم خۆ.
گەلێک رون و ئاشکرایە کە ئەم بڕیارو ریفۆرمە، ئەرکێکی ئاسان نابێت و لە پێناویدا باجی قورس دەدات و زۆر هاوڕێ‌و یاری دێرینی لە هەمبەریدا رادەوەستن‌و دەکەونە دوژمنایەتیکردنی، بەڵام ئەم تایبەتمەندییە لە مرۆڤی پێشەنگی وەک نەوشیرواندا کە ئەوەندە لە دوی پێخۆشبونی ئەم و ئەو نابێت و زیاتر ئامانج و پرنسیپە بنەماییەکانی خۆی لا گرنگ دەبێت هەر بۆیە کاتێک ئەوەی لە لا ئاشکرا دەبێت کە شێوازی حوکمڕانی نێو هەرێم ناکارایەو لە راستەڕێی خۆی لای داوە، ئەگەرچی نەیاریەتی و دڵگرانیی زۆر هاوڕێی خۆی لێ دەکەوێتەوە، بەڵام هیچ گوێ بەو تیر و توانجانە نادات و لەسەر ئەنجامی ریفۆرم و گۆڕان مکوڕ دەبێت.
هاوپەیمانیی بێئەنجام
سەرەڕای نەیاریەتی و گوشاری هەمەلایەنە، بزوتنەوەی گۆڕان لە بن چەتری نەوشیروان مستەفادا، پلانێکی نوێ بۆ یەکلاکردنەوەی کێشە و کەموکوڕی‌و قەیرانەکان دەخاتە بەردەم و لە رێی پێشکەشکردنی پرۆژەی چاکسازیخوازانەوە، تۆوی هیوا و ئومێد لە نێو دڵی چین و توێژە جۆربەجۆرەکان بەتایبەت توێژی مامناوەندی‌و کەم داهاتی کۆمەڵ دەچێنێت، هەر بۆیە لە هەڵبژاردنی دواتری پەرلەمانی هەرێم و لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی شارەوانیی پارێزگای سلێمانیدا پێش یەکێتیی نیشتمانی دەکەوێت و پاش پارتی دیموکرات، پێگەی دوەم بۆ خۆی مسۆگەر دەکات.
نەوشیروان کە ئیدی لەدەست خەمساردی‌و کەمتەرخەمی هاوڕێی دێرینی خۆی، دڵگران دەبێت، ئەمجارەیان بەرانبەر پێشنیازی پارتی دیموکرات بۆ پێکهێنانی حکومەتی هاوپەیمانی و بەشداری لە دەسەڵاتدا وەڵامی ئەرێ دەداتەوە و بزوتنەوەکەی سەرەڕای نەیاریەتی ژمارەیەک لە ئەندامە رادیکاڵەکانی نێو بزاڤەکە و کۆسپەکانی دەستکردی رکابەرە سیاسییەکانی، بەرپرسیارەتی پێنج وەزارەت، سەرۆکایەتی پەرلەمان و چەندان پۆستی گرنگ دەگرێتە ئەستۆ هەتا لە رێی بەشداری لە پێکهاتەی دەسەڵات و هاوپەیمانی لەگەڵ رکابەر و نەیارانی رابردوی خۆوە، هەل بۆ هاتنەدی خەون و ئامانجەکانی لە رێی بەشداری لە پێکهاتەی دەسەڵاتدا تاقی بکاتەوە.
ئەجیندای جیاوازی دو لایەنی رێککەوتنەکە و دژایەتی نەوشیروان مستەفا لە هەمبەر نوێکرانەوەی خولی سەرۆکایەتی مەسعود بارزانی لەسەر هەرێمی کوردستان‌و مکوڕبونی لەسەر پێویستی ئەنجامی چاکسازی لە سیستەمی سیاسی و گۆڕینی بۆ سیستەمی پەرلەمانی و نەرمی نەنواندنی دولا لەسەر پرسەکە و هەڵسوکەوتی یەکێتیی نیشتمانی کە بەو رێککەوتنە خەنی و قایل نابێت و هەروەها درێژەی ناڕەزایەتییەکانی سەر شەقام لە چوارچێوەی جوگرافیای بەدەر لە دەسەڵاتی زۆنی زەرد و ئاکاری ناپیشەیی میدیا و راگەیاندنی گۆڕان لەم پرسەدا، دوا فیشەک بە جەستەی ئەم رێککەوتنەوە دەنێت و دوابەدوای داخرانی پەرلەمان و لادرانی وەزیرەکانی گۆڕان لە پۆستەکانیان، پرۆسەی سیاسی هەرێم توشی بنبەست و چەقبەستەیی دێت و حوکمڕانی‌و سەقامگیری نێو هەرێمی کوردستان توشی مەترسی و کێشەی راستەقینە و سەختەوە دەبێت.
ماوەیەک دواتر، نەوشیروان بۆ چارەسەری نەخۆشییەکەی کە دەمێک بو بەدەستیەوە دەیناڵاند، رو لە لەندەن دەکات. پاش ئەم گەشتە دەبێت کە ئیدی دەرفەتی دەرکەوتنەوەی کارا لە مەیدانی خەباتی سیاسیی کوردستانی لە کیس دەچێت و پاش (73) ساڵ تەمەنێکی پڕ هەوراز و نشێو و مکوڕبون لەسەر ئامانج و هێنانەدی خەونەکانی، بۆ هەمیشە ماڵئاوایی دەکات‌و میراتێکی رەنگاڵەیی و هەرمان لە بواری هەم تیۆری و بەرهەمی نوسراو و هەمیش گۆڕەپانی سیاسەت و ململانێی حیزبیدا بە یادگار بەجێ دەهێڵێت.
سەرکەوتنی ئەم بزاڤە گەلێک
رەنج و باجی دەوێت و پێویستی بە سەبر و تاقەت هەیە
نەوشیرون مستەفا ئەگەرچی بە دامەزراندنی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ هێنانەدی خەونەکانی، لە داڕشتنەوەی چوارچێوەیەکی نوێ بۆ حوکمڕانی و سیاسەتی کوردستان‌و بە دامەزراوەکردنی چالاکیی سیاسی و نەهێشتنی کەشوهەوای قۆرخکاری لە دەسەڵاتدا سەرکەوتو دەبێت، بەڵام لە لایەکەوە رەوتی گۆڕانکارییەکانی دواترو شێوازی هەڵسوکەوتی رکابەرەکان‌و دەسەڵاتدارانی هەرێم لە هەمبەریداو هەڵوێستی هەڵەشکارانە و بەپەلەی هەندێک لە هەڵسوڕاوانی نێو بزوتنەوەی تازە دامەزراوی گۆڕان و جیابونەوەو ناکۆکییەکانی دواتر لەو لاوە سەلماندی کە ئەو و رەخنەگرانی دی شێوازی دەسەڵاتداری لە هەرێمدا هێشتا رێگایەکی دژوار و ئاڵۆسکاویان لەبەردەمەو هاتنەدی خەونەکانیان لە کەشوهەوایەکدا کە سیاسەت و ئابوری لە باڵاترین ئاستدا، ساڵەهای ساڵ لە بن رکێفی دو گروپ و پارتی خاوەن دەسەڵات و بەهێزدا بون کە بە پاڵپشتی زیرەکی و دەسەڵاتی رەهای خۆ بەسەر هەمو لایەن و ناوەندە سیاسیی و ئابورییەکاندا بۆ لە مەیدان وەردەرنانی رکابەرەکانی خۆ و کەمککردنەوەی رادەی کارتێکەریی نەیاران‌و رەخنەگران، هەمو ئامرازێک بەکاردێنن هەر بۆیە سەرکەوتنی ئەم بزاڤە گەلێک رەنج و باجی دەوێت و پێویستی بە سەبرو تاقەت هەیە کە لەنێو هەندێک لە هاوڕێیان و ئەندامانی بزوتنەوەکەی ئەودا بەرچاو نەدەکەوت، لە لایەکی دیکەوە گوڕ و تینی چالاکانی نێو بزوتنەوە تازە دامەزراوەکەی نەوشیروان مستەفا وەک یەک نەبو و هەر یەکە و بە ویست و مەرامێکەوە پەیوەندی پێوە کردبو. تێپەڕینی کات و هەڵوێست‌و چالاکی هەندێک لە هەڵسوڕاوانی ئەم بزاڤە بەتایبەت پاش کۆچی دوایی ئەم کەسایەتییە، هەڵەشەیی و بێباوەڕیی ئەوانی بەرانبەر فەلسەفە و پلان و بەرنامە دڵخوازەکانی ئەم سیاسەتوانە ستراتژیستە زیاتر دەرخست.
کارنامەی نەوشیروان
ئەگەرچی کەس نکۆڵی لە رۆڵ و دەوری تەوەرئاسا و هەرە گرنگی نەوشیروان مستەفا لە گۆڕانکارییەکانی نیو سەدەی رابردوی کوردستانی عێراقدا ناکات، بەڵام هەڵوێست، ئەندێشە و رێبازی سیاسی، بو بوە هۆکارێکی گرنگ بۆ لە لایەک نزیکبونەوە و لەو لایشەوە دورکەوتنەوەی قوڵ و هەندێکجار بەدەر لە ئاستی خۆی لە هەمبەر ئەم کەسایەتییەدا هەتا بەوێ هەر چەشنە رادەربڕین و بۆچونێکی دروست بەرانبەر کەسایەتی و کارنامەی وی بە بێ بەرەنگاربونەوە و تێپەڕاندنی سنورە دەستکردەکان و جیا لە خۆشەویستی و ڕقی باو لە کەشوبای سیاسی کوردستاندا نە کارێکی هاسانە.
لە نێو دنیای سیاسەتی عێراقدا بەزەحمەت هێماو سیمبۆلێکی پاکی وەک نەوشیروان مستەفا شک دەبەی
بەڵام وەک ئاشکرایە لە نێو دنیای سیاسەتی عێراقدا بەزەحمەت هێما و سیمبۆلێکی پاک، دژە گەندەڵی، کەسایەتییەک بە ژیانێکی سادە و ساکار، خودان هزر و بەبیر و بێ دەق و دۆغر و هەندێک جار دژە سازانت پێ شک دێت کە وەک نەوشیروان مستەفا کە هەرگیز ئامادە نەبو خەباتی سیاسی بە ناو و نان بفرۆشێت، هەر بۆیە ناچار بو بۆ پاراستنی بنەما و ئامانجەکانی، لە سەنگەرێکی نایەکسان و نابەرانبەردا دژی گەندەڵی بوەستێتەوە. بۆیە تێپەڕاندنی ئەو سنورانەی کە ئەو تاقی کردنەوە و بۆ مێژوی هێشتەوە، جیا لە بەخشینی پێگەیەکی واڵا و بوێریی و ئیرادەیەکی بڵند بە کەسایەتییەکەی،سەرێکی سەودایی گەرەکە کە بێگومان لە نێو زۆربەی رەخنەگران و نەیاراندا ئەوەت پێ شک نایە.
هیچ گومان هەڵناگرێت کە پتر لە چوار دەیە تێکۆشان و خەباتی سیاسی ئەم کەسایەتییە هزریی و سیاسی و تێکۆشەرە، کەم و کوڕیی و هەڵە و لادانیشی لەگەڵ بوە، بەڵام بە بێ هیچ چەشنە دڕدۆنگییەک، شێوازی ژیان و سیاسەتکردنی نەوشیروان مستەفا، سەرچەشنێکی ناوازە و جیاوازی نێو پانتایی گشتیی سیاسەتکردنی ناڕون‌و گەندەڵکارانە لە کوردستان و بگرە لە هەمو عێراقدایە کە گەر واقیعخوازانەو بەدور لە زەقکردنەوەی خەسڵەتە ئەرێنیی‌و خزمەتگوزارییەکانی لە لایەن هاوڕێ و نزیکانیەوە و هەروەها رەچاوی ویژدان و مێرخاسی لە لایەن نەیارانیەوە بۆ رێزنان لە تەمەنێک خەبات و هزر و ئەندێشەی داهێنەرانەی، هەڵسەنگاندنی بۆ بکرێت، دەکەوێتە نێو ریزی کاریگەرترین رێبەرانی بزوتنەوەی سیاسیی هاوچەرخی کوردستان کە بەکارهێنانی ئەم هەگبە پڕاوپڕی بیرۆکە، ئەندێشە و میراتە هزرییە، دەتوانێت یارمەتی چارەسەریی قەیران و لادان و نەهێشتنی ئاریشە و کەند و لەندەکانی بەردەم حوکمڕانی لە کوردستاندا بدات.
سەرچاوە/ ماڵپەڕی فەراتاب
لە فارسییەوە: هۆمەر نۆریاوی