604وتار

حیکمەتی گەڕانەوە بۆ بەغدا !

6/19/2020 4:27:00 PM

د.مەیادە نەجار

هەندێ پەڕلەمانی دژ بە کوردستان پرۆژەیەكی زۆر سەیرو سەمەرەیان ئامادە کردووە، كەخودی خۆیان باوەڕییان پێی نیە و زۆرباش دەزانن،پرۆژەكە بە مردوویی لە دایک بووە و هەرگیز بواری جێبەجێکردنی نیە،چونکە دژی دەستوور و خواستە نەتەوەیی و نیشتیمانیەکانی خەلکی کوردستانە.
دەكرێ بپرسین ئەگەر بەغدا نیازی هەیە موچە و شایستە داراییەكان بنیرێت، ئەوا چ حیكمەیتێكی تیدایە، خۆی دابەشی بكات، ئەوە ئەو پرسیارەیە كەزۆربەی دەستەلاتدرانی بەغداشی توشی سەرسوڕمان کردووە لەو داهێنانە خۆفرۆشیەی ئەو پەڕلەمانتارە کوردانە بۆ نەهێشتنی قەوارەی دەستووری هەرێمی کوردستان ئامادەیان کردووە،کە درؽژکراوەی هەمان ئەو عەقلیەت و نەفسیەتە خۆ بەکەم زانی و جاشایەتیەیە کە پێشنیاری بڕینی بودجە و موچەیان بۆ مالیکی کرد،خۆفرۆشی و نەزانی هەندێك نوێنەرانی كورد عەرەبەکانیان تووشی شۆك كردووە، كەدەبینن هەندێك لەو پەرلەمانتارانە نەك نازانن ئەركەكەیان چیە بەڵكوو لەپێناوی خۆ دەرخستن و چوونەپێش پرۆژەی سەیرو سەرمەرە پێشكەش دەكەن کە لەگەل واقعی سیاسی و یاسایدا یەك ناگرێتەوە.
ئەگەر كەمێك لێی وردبینەوە دەبینین گواستنەوەی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بۆ بەغدا، نەك كەمكردنەوەیە، بەڵكو لێدانێكی گەورەیە لە سەروەریی هەرێمی كوردستان، چونكە ئەوكات دەبێت ڕاژەی هەموو فەرمانبەرانی هەرێم بچێتە بەغدا، ئەمەش لەرووی دەستوری و یاساییەوە بابەتێكی رەتكراوەیە و پێشێلکردنی دەستووری هەمیشەییە.
ئەم هەنگاوە سەیرو سەمەرە و خۆ هەڕاجکردنە یەكەمجار نەبێت، چونكە پێشتر لەسەردەمی حەیدەر عەبادی نەیارانی كورد لەكاتی بودجەی ساڵی٢٠١٧ هەوڵێكی بێوچانیان بۆ هەمان بابەتی نادروست دا، ئامانجی سەرەكیش ئەوەبوو كە هەرێمی كوردستان وەك پاریزگایەكی ئاسایی عیراق مامەڵەی لەگەل بكرێت، هەرچەندە ئەوكاتیش چەند پەرلەمانتارێكی کورد بەبیانوی جیاواز هاوكارییان بوون، بەلام هەر زوو شكستییان هێنا، چونكە خودی بابەتەكە پێچەوانەی یاسایەوە بەغدا خۆی زۆرباش دەزانێت جێبەجی كردنی ئەو كارە پێشیلكردنی دەستوورە بەتایبەتی ماددەكانی ١٧ و ١٢١ ی دەستووری هەمیشەی عێراق.
لەم چوارچیوەیەدا دەگەینە ئەو ئەنجامەی ئەم هەوڵەی ئەمجارەش نەزۆكە ، چونكە بەغدا نایەوێت خۆی تووشی كێشەیەكی دەستووری و یاسایی بكات و بەئاشكراو لەم كاتە هەستیارەدا دەستوور و یاسا پێشێل بكات، چونكە شپرزەی باری ئابوری و رەوشی ئالۆزی سیاسی عێراق لەئاستیكدایە رێگەی ئەوەی پێنادات كارێكی لەو جۆرە بكات، لەلایەكی دیکەوە هەرگیز پرۆژەیەکی لەو شێوەیە سەركەوتوو نابێت کە پاڵپشتی دەستووری نەبێت و هۆکاری یاسایی و باوەڕپێکراوی نەبؽت.

ئەوەی گرنگە ئەو پەرلەمانتارانەی کە بەداخەوە لەسەر کورد حیسابن ئەم كارە دەكەن، بەهانەیەکی زۆر لاواز و نالۆژیکیان و لە رێگایەوە بانگەشەی ئەوە دەکەن كەدەتوانن موچەی فەرامانبەرانی هەریم مسۆگەر بكەن، بەلام حەقیقەتی بابەتەکە گەڕاندنەوەی قەوارەی دەستووری هەرێمی کوردستانە بۆ خاڵی سفڕ، گریمان عێراق ئەو سەركێشیەی كرد و دەستوورو یاسای وڵاتی پێشیلكرد، جگە لەوەی ئەم كارەی دەبێتە هۆی نانبراوكردنی هەزاران فەرمانبەری کوردستان چونكە ئەو ژمارەیەی لە بەغدا هەیە، لە 2014ەشەوە یەك كەسی بۆ زیاد نەكراوە، واتا نزیكەی نیوەی موچەخۆرانی هەرێم نانبڕاو دەکرێن،لەهەمان کاتدا حکومەتی بەغدا بە پێشێلکردنی دەستوور دەکەوێتە دۆخێکی نەخواستراو لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی و لە روبەڕوبوونەوەی دادگاشدا دۆڕانی مسۆگەرە،بۆیە ئەو کورد بۆرانەی کاریان دەستدۆیی کردنە بۆ نەیاران و ئەوانەش کە پێشنیاریان بۆ دەکەن دەزانن ناتوانن مێژوو بۆ دواوە بگەڕێنەوە و کوردستان و خەڵکەکەی لە مافە دەستووریەکانیان بێبەش بکەن.