لە ئۆتاوە بۆ بانكۆك‌و گۆڕانكاری گەورە
11/9/2019 3:59:00 PM
عەبدولواحید محەمەد
یەكێتی مامۆستایان جیهانی (Education International) هەر چوار ساڵ جارێك كۆنفرانس دەبەستێت، لە 19 تا 26 تەمموزی 2015 حەوتەمین كۆنفراسی خۆی لە ئۆتاوەی پایتەختی كەنەدا گرێدا، لەوێ نزیكەی 900 ئەندام لە 120 وڵات بە ئامادەبوونی سەرۆك وەزیرانی كەنەدا كۆنفراسەكە بەڕێوەچوو.
لەو حەوت رۆژە كۆمەڵێك بڕیارو راسپاردەی گرنگ پەسندكران، وەكو بەرنامەی كاری ئەو چوار ساڵەی دوای كۆنفرانس، دوای چوار ساڵ رێك لە 19 تا 26 تەمموزی 2019،هەشتەمین كۆنفراسی لە بانكۆكی پایتەختی تایلاند بەڕێوەبرد، لە راستیدا بۆ خۆم وەكو ئەندامی كۆنفراسی، تێبینی ئەوەم كرد گۆڕانكاری گەورە لە هەیكەل‌و بەرنامەی كاری ئەو رێكخراوە هاتۆتە پێش، ئەمجارەیان هەزار‌و 452 نوێنەر لە 178 دەوڵەت ئامادەی كۆنفراسەكە بوون، هاوكات چەندین كەسایەتی گەورەی جیهان، بە تایبەت ئەوانەی خەڵاتی نۆبلیان لە بوارە جۆاروجۆرەكان پێبەخشرابوو هەروەها رێكخراوی كاری نێودەوڵەتی‌و یونسكۆو یونسێف‌و چەندین ئەندام پەرلەمان بەناوبانگی وڵاتان، لە بارەی بڕیارو راسپاردەكانیشەوە گۆڕانكارییەكان گەورە بوون، كۆمەڵێك بواری زۆر هەستیار بوونە جێگای باس‌و خواس، هێندەش بیروڕاو سەرنجیان لەسەر خرایەڕوو، بەبڕوای خۆم لە زۆربەی كۆنفرانسە جیهانیەكان پر گفتوگۆو بێنەو بەردە بوو، دواجار كۆمەڵێك پڕۆژە بڕیار پەسندكران‌و خرانە بەرنامەی كاری چوار ساڵی داهاتوو كە بە تەواویەتی هەموو بوارەكان كۆمەڵگەو پێویستیەكانی ژیانێكی شایستە بە مرۆڤایەتی تێدا جێكرایەوە، لەوانە:-
*یەكسانی ژن‌و پیاو و نەهێشتنی رەگەزپەرستی.
* فێركردنی دانیشتوان‌و كۆمەڵگە رەسەنەكان‌و پاراستنی زمانەكانیان كە بۆ ئێمە گەلی كوردیش زۆر گرنگ بوو.
*دابینكردنی مافەكانی ئاوارەو كۆچپێكراوەكان.
*پاراستنی مافی مامۆستایان‌و فەرمانبەرانی پەروەردەو فێركردن.
* پاراستنی ژینگەو رێگریكردن لەو هەنگاوانەی دەبنە هۆی گۆڕینی ئاوهەواو جوگرافیای سروشتی.
*كاركردن بە جددی لەپێناو بەرجەستەكردنی دیموكراسیەت‌و دژایەتیكردنی سیستەمە تۆتالیتاریەكان‌و هەژمونی راستڕەوەكان.
* دژایەتیكردنی گۆڕینی خوێندنگا گشتیەكان بۆ تایبەت‌و رێگریكردن لەوەی فێربوون وەك كاڵا بفرۆشرێتەوە.
*دیاریكردنی بودجەی شایستە بۆ فێربوونی بەخۆڕایی‌و باش بۆ هەموان.
* فەراهەمكردنی مافی تەواو بۆ نوسەران‌و توێژەران‌و نەهێشتنی هیچ جۆرە سانسۆرێك لەسەر نوسین‌و بڵاوكردنەوەكانیان.
لە راستیدا ئەوانە گۆڕانكاری جەوهەری‌و زۆر گرنگن لە كاروبەرنامەی ژیانی رێكخراوەیی، نەك هەر ئەوە، بڕیاری ئەوەش درا بەجددی هەوڵیان بۆ بدرێ، جێی باسە ئەو رێكخراوە زۆر شتی پێدەكرێت چونكە 32 ملیۆن ئەندامی لەسەرتاسەری جیهان هەیە، لەلایەن كۆمەڵێك رێكخراوی نێودەوڵەتیەوە‌و پشتیوانی دەكرێت‌و چاودێریشە لە نەتەوەیەكگرتوەكان، هەروەك سكرتێری گشتی ئەو رێكخراوە د. دیفیدئیدوارد لە وتاری كۆتایی كۆنفراسدا وتی “پێویستەرێكخراوەكانی ئەندام لە EI بەیەكەوە كار بكەن لە پێناو سنوردانان بۆ ئەو پیاوانەو راوێژكارەكانیان كە دەیانەوێت بەهێز خۆیان بسەپێنن هەروەها ئەوانەشی دەیانەوێت بە پڕۆژە گوماناویەكانیان هەرەس بە پەروەردەو فێركردنی گشتی بهێنن، لە رێگای گۆڕانكاری نا تەندروست”، تەئكیدیشی كردەوە دەبێت دژی ئەو كەسانەش بوەستینەوە كە هەردەمێك سروشتێكیان هەیەو دەیانەوێت بەپێی ویستی خۆیان ئیدارەی جیهان بدەن، لە درێژەی وتەكەی وتی “مەترسن‌وچاوقایم بن لە كۆی پێویست بكات هەمومان لەوێین، ئێمە تەنها پیاوی كاری كاتی‌و تایبەت نین، ئێمە پیاوی حیكمەت‌و عەقڵ‌و ئیدارەین، ئێمە هەموو زمانەكانین تەنها یەك زمان نین، دەبێت قسەمان هەبێت بەچاك بڵێن چاك‌و بەخراپیش بڵێین خراپ، چونكە ئێمە پارێزگاری لە راستی دەكەین، لە ژێر رۆشنایی ئەو بڕیارو راسپاردانە یەكێتی مامۆستایانی كوردستانیش دەكەوێتە ژێر بەرپرسیاریەتیەوە، چیدی نابێت ئەو رێكخراوە بە شێوازە كۆنەكەی‌و چڕكردنەوەی كارەكانی كە تەنیا لە پاراستنی مافی مامۆستایان قەتیس بكرێت، بەپێچەوانە دەبێت گۆڕانكاری تەواو لە هەیكەلی رێكخراوەكەو بەرنامەی كاری بكات، بە شێوەیەك تەواوی پێداویستیەكانی ژیانی كۆمەڵگە بگرێتەوە”. بڕواموایە لە كۆنگرەی داهاتو ئەو بنەمایانە دەبێت بڕیاری لێبدرێت‌و كاریشی بۆ بكرێت ئەگەر نا پەیكەرێكی بێ گیانە نەبوونی باشترە لە هەبوونی.